Phát triển hệ thống tín dụng vi mô

Ảnh minh họa: Quốc Anh.

Theo số liệu thống kê, trong những năm gần đây, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo mới giảm từ mức 9,88% năm 2015 xuống còn 6,7% vào năm 2017 đi cùng với sự gia tăng thu nhập mạnh mẽ đối với các hộ gia đình ở mọi mức thu nhập. Trong đó hoạt động tài chính vi mô (TCVM) từ lâu đã được biết đến là một bộ phận cấu thành quan trọng của hệ thống tài chính và là một trong những công cụ xóa đói giảm nghèo hữu hiệu.

Phó thống đốc NHNN, Nguyễn Kim Anh cho biết, bên cạnh việc cung cấp các dịch vụ tài chính (như tín dụng, tiết kiệm, bảo hiểm...) cho đối tượng nghèo và thu nhập thấp, các tổ chức TCVM còn cung cấp các dịch vụ tư vấn, đào tạo để giúp cho người nghèo, đặc biệt là phụ nữ nghèo có đủ năng lực khởi sự hoạt động kinh doanh, vươn lên làm chủ hoàn cảnh, cải thiện cuộc sống, thoát khỏi cảnh đói nghèo một cách bền vững.

Tuy nhiên, hoạt động tài chính vi mô tại Việt Nam vẫn còn một số hạn chế như hoạt động khá manh mún, sản phẩm, dịch vụ chưa đa dạng, các chỉ số bền vững hoạt động và tài chính của các tổ chức tài chính vi mô chưa cao, đặc biệt khuôn khổ pháp lý vẫn còn chưa toàn diện, thống nhất... Hơn nữa, công tác tư vấn, hỗ trợ, giáo dục về quản lý tài chính cho khách hàng tài chính vi mô nói chung và cho phụ nữ trong hộ gia đình nói riêng vẫn còn khiêm tốn. Những hạn chế này sẽ tác động không tốt tới cơ hội phát triển kinh tế lâu dài của hộ gia đình, trong đó có những người phụ nữ.

Phó thống đốc NHNN Đào Minh Tú phân tích, tỷ lệ người nghèo, hộ gia đình có thu nhập thấp tại Việt Nam khá cao nên nhu cầu vay vốn sản xuất kinh doanh, cải thiện đời sống của các thành viên từ các tổ chức TCVM và chương trình, dự án TCVM ngày càng lớn, trong khi việc tăng trưởng nguồn vốn của các chương trình, dự án TCVM gặp khó khăn do vốn hỗ trợ từ ngân sách nhà nước hạn hẹp, nguồn vốn ưu đãi, vốn huy động từ các tổ chức, cơ quan, đoàn thể còn hạn chế. Khó khăn về nguồn vốn đã khiến nhiều chương trình, dự án TCVM có quy mô hoạt động nhỏ bé, thiếu chuyên nghiệp và chưa có tầm lan tỏa sâu rộng.

Giới chuyên gia cho rằng, cần có cơ chế, chính sách khơi thông nguồn vốn cho TCVM. Bà Phạm Minh Trâm, đại diện tổ chức tài chính vi mô tình thương TYM, cho biết để tổ chức tài chính vi mô hoạt động hiệu quả thì việc hỗ trợ phụ nữ giảm nghèo và phát triển bền vững không thể chỉ dựa vào vốn vay mà bên cạnh đó cần có nhiều hoạt động nữa như tiết kiệm, quan tâm nâng cao năng lực cho các thành viên. Bên cạnh đó, cần thiết kế sản phẩm theo đúng nhu cầu và thuận tiện cho thành viên. Mỗi một doanh nghiệp đều cần phải cân bằng hiệu quả kinh tế và hiệu quả xã hội.

Phó thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh đưa ra giải pháp cần sớm ban hành đầy đủ hành lang pháp lý tạo điều kiện cho hoạt động TCVM phát triển bền vững theo quy định tại Luật Tổ chức tín dụng và Đề án xây dựng và phát triển hệ thống TCVM tại Việt Nam đến năm 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ ban hành theo Quyết định 2195/QĐ-TTg. Theo đó, các Bộ, ngành liên quan cần xác định rõ trách nhiệm của mình trong việc tạo điều kiện thuận lợi để hoạt động TCVM phát triển. Các quy định mới ban hành phải theo hướng tích cực, tạo điều kiện thuận lợi, tránh gây trở ngại, khó khăn đối với hoạt động TCVM, làm gián đoạn nguồn vốn dành cho khách hàng nghèo là phụ nữ.