Tăng sức đề kháng, vực dậy nền kinh tế

Cầm cự và nội lực của doanh nghiệp

Thực tế cho thấy, với những DN có thể cầm cự được suốt hơn một năm qua, phải là DN có nội lực rất lớn, khả năng quản trị tốt, sẵn sàng ứng phó với tất cả những tình huống rủi ro có thể xảy ra. Như chia sẻ của vị Chủ tịch Hội đồng Quản trị Sunhouse, ông Nguyễn Xuân Phú, bản thân Sunhouse trong năm 2020 giống như các DN khác gặp hoàn cảnh rất bất định trước dịch bệnh. Bất cứ DN nào cũng có thể gặp rủi ro, không chỉ là dịch bệnh, mà còn nhiều yếu tố xã hội tác động.

“Làm sao để chống chọi với rủi ro đồng thời vẫn ổn định phát triển sản xuất là bài toán của mọi DN” - ông Phú nói và cho biết, ngay từ làn sóng Covid-19 lần thứ nhất, Sunhouse đã lên kế hoạch vừa phòng chống dịch, vừa thay đổi chiến lược sản xuất sao cho phù hợp với thực tế. “Kinh nghiệm của Sunhouse trong giai đoạn trước là khi dịch bùng ra, chúng tôi đã họp ngay với các cán bộ cấp quản lý để đặt ra những kịch bản như phong tỏa trong khu vực hẹp, phong tỏa thành phố, phong tỏa vùng miền. Từng dịch bệnh sẽ phải làm gì” - ông Phú chia sẻ.

Ví dụ, nếu phong tỏa từng phần, chúng tôi sẽ chia nhiều kho hàng để không bị đứt gãy. Nhà máy được chia ra nhiều, nếu một nhà máy bị dính thì các nơi khác bù vào. Năm vừa rồi, bộ phận kinh doanh tài chính chứng khoán trở thành bộ máy kiếm tiền chính… Tựu chung lại phải đa kênh, đa dạng hóa thị trường. May mắn là năm 2020 doanh số xuất khẩu tăng. “DN cần có dự phòng, nếu trong bức tranh kinh doanh không có khoản này rất nguy hiểm” - vị Chủ tịch Sunhouse hiến kế.

Tuy nhiên, những DN có thể tăng doanh thu trong bối cảnh dịch bệnh hoành hành liên tiếp 4 đợt sóng vừa qua giống như Sunhouse là con số không nhiều. Giới chuyên gia nhận định, với những gì mà đại dịch Covid-19 “càn quét” suốt thời gian qua, DN có thể cầm cự được đến giờ phút này đã là một sự may mắn. Song, chắc chắn sức khỏe của DN đã suy kiệt đi rất nhiều. Con số gần 60.000 DN rút khỏi thị trường là minh chứng. Lúc này, vai trò của Chính phủ trong việc điều hành để đảm bảo “mục tiêu kép” - vừa chống dịch vừa phục hồi sản xuất kinh doanh là vô cùng quan trọng.

Kiên định “mục tiêu kép”

Nhìn lại bức tranh kinh tế của năm 2020 và 5 tháng đầu năm 2021, chúng ta đã và đang trải qua 4 làn sóng Covid-19, nhưng làn sóng thứ 4 này mới là làn sóng khủng khiếp nhất, nó hạ gục gần 6 vạn DN. Thế nhưng, cùng gánh vác những khó khăn đó của DN là sự đồng hành của Chính phủ.

Nhiều chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước đã nhìn nhận, trong cả 4 đợt “dội sóng” của đại dịch Covid-19, công tác chỉ đạo và điều hành của Chính phủ đã thể hiện những bước chuyển phù hợp, linh hoạt, song kiên định với “mục tiêu kép”, vừa quyết liệt phòng chống dịch hiệu quả; vừa tập trung phục hồi và thúc đẩy sản xuất trong nước. Các cải cách về môi trường kinh doanh, hỗ trợ DN… tiếp tục có sự liền mạch với các năm trước. Các giải pháp hỗ trợ nền kinh tế mới tiếp tục được nghiên cứu, cân nhắc, bên cạnh việc rà soát, điều chỉnh quy định liên quan đến tiếp cận một số gói hỗ trợ trước đó.

Nhận định về diện mạo của nền kinh tế ở thời điểm hiện tại, TS Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho rằng, chúng ta đang trong đợt bùng phát Covid-19 lần thứ 4, với những diễn biến phức tạp của đợt bùng phát này, chắc chắn việc phục hồi kinh tế sẽ gặp khó khăn hơn. Số DN rời khỏi thương trường chắc chắn sẽ chưa dừng lại khi mà đại dịch vẫn diễn biến hết sức phức tạp.

“Năm ngoái Chính phủ đã triển khai rất nhiều giải pháp và Chính phủ đang tiếp tục hỗ trợ. Tuy nhiên quá trình thực hiện chính sách còn hạn chế. Tôi cho rằng, cần có các giải pháp để DN được thụ hưởng tốt hơn” - ông Lộc nêu quan điểm.

Quả thực, nhiều DN cho biết, họ không thể đáp ứng được những yêu cầu, điều kiện để có thể tiếp cận được các gói hỗ trợ, đơn cử như gói 62.000 tỷ. Theo chia sẻ của giám đốc một DN ngành may mặc, quy định đưa ra để tiếp cận các gói hỗ trợ rất “tréo ngoe”, như quy định “DN phải giảm 30% doanh thu hoặc giảm 50% lao động. “DN đã bị suy giảm đến mức đó, tức là sức khỏe DN đã cạn, không thể sống được nữa rồi” - một giám đốc ngành may than thở.

Trong phiên họp Chính phủ thường kỳ diễn ra mới đây, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tiếp tục khẳng định việc các bộ, ngành, địa phương cần tiếp tục kiên định thực hiện “mục tiêu kép”, vừa phòng, chống dịch hiệu quả, bảo vệ sức khỏe nhân dân, vừa tập trung nghiên cứu, rà soát, có giải pháp tháo gỡ về thể chế, giải phóng và sử dụng các nguồn lực có hiệu quả để phát triển đất nước.

Theo các chuyên gia kinh tế, chủ trương thực hiện “mục tiêu kép” là rất đúng đắn. Theo ông Phan Đức Hiếu - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, ở thời điểm này, chúng ta không thể tách rời hai vấn đề kinh doanh và chống dịch. Bởi vậy, bên cạnh duy trì những giải pháp tích cực như tạm hoãn, chậm nộp thuế, với các gói mới chúng ta phải tính một cách bài bản hơn.

Theo đó, vị này cho rằng, cần phải phân loại đối tượng theo quy mô, theo ngành nghề, theo khả năng chống dịch... Bởi có những DN, ngay cả khi có thể tiếp cận được các nguồn hỗ trợ thì họ vẫn không thể tồn tại được, vô hình trung gói hỗ trợ của Chính phủ lại rất lãng phí, DN cần thì không có, DN có thì không tận dụng được...

Nói về các giải pháp, ông Hiếu cho rằng, Chính phủ nên có động thái tiếp tục động viên DN, DN đang rất tích cực, rất chủ động phòng chống dịch kết hợp với nỗ lực phục hồi sản xuất. Nhưng quan trọng là nguồn tiếp sức sẽ như thế nào, các gói hỗ trợ làm sao để có thể đến sớm được với DN một cách công bằng, nhanh chóng, không rườm rà thủ tục, không “đánh đố” DN.

“Bên cạnh đó, theo vị chuyên gia, trong gói giải pháp, về mặt chống dịch cần quan tâm đến vaccine. Vaccine chưa phải là tất cả nhưng chính là giải pháp tốt nhất hiện nay!” - ông Hiếu nhấn mạnh, đồng thời nêu quan điểm, về lâu dài, ngoài các biện pháp trực diện để phục hồi nền kinh tế, kiểm soát dịch bệnh, Chính phủ cần có những cải cách mạnh mẽ về môi trường kinh doanh.

Theo ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI, DN phản ảnh ý kiến về việc khó tiếp cận các gói hỗ trợ. Đó là ý kiến xác đáng. Đúng là trong thời gian vừa qua các giải pháp hỗ trợ của Chính phủ đưa ra tương đối đồng bộ, toàn diện.

Các gói hỗ trợ về tài khoá, chính sách thuế, gói hỗ trợ tín dụng, gói hỗ trợ an sinh xã hội tiền lương, nhà ở… Tuy nhiên, các biện pháp thực hiện còn rất hạn chế như gói hỗ trợ tín dụng, gói hỗ trợ trả lương cho người lao động.

Trên cơ sở ý kiến của các DN, VCCI sẽ rà soát và đề xuất lên Chính phủ cần xây dựng quy trình thủ tục minh bạch, đơn giản, dễ tiếp cận phù hợp với DN nhỏ và siêu nhỏ. VCCI với chức năng của mình sẽ phối hợp với các Hiệp hội khảo sát DN làm sao kiến nghị với Chính phủ và bộ, ngành.