Tìm lối đi mới cho nông nghiệp hữu cơ

Hướng đến tiêu chuẩn quốc tế

TS Nguyễn Văn Kiền - Giảng viên Đại học Quốc Gia Australia cho biết, trong mạng lưới học viên lớp học Mekong Organics, với hơn 630 học viên khắp cả nước Việt Nam, ông nhận thấy có khá nhiều doanh nghiệp (DN) vừa và nhỏ đã thực hiện chứng nhận hữu cơ theo các tiêu chuẩn quốc tế để xuất khẩu sang các thị trường khó tính.

Chẳng hạn như các DN phía Nam đã thực hiện chứng nhận tiêu chuẩn USDA, EU, JAS cho các sản phẩm lúa gạo, cá tra, hồ tiêu, hạt điều, rau củ quả, dừa hữu cơ, tôm sú hữu cơ. Với các DN phía Bắc, họ thực hiện các chứng nhận hữu cơ quốc tế trên cây quế, hồi, cây dược liệu và gia vị.

“Các DN vừa và nhỏ bắt đầu quan tâm chú trọng đến chứng nhận tiêu chuẩn hữu cơ quốc tế để xuất khẩu, thậm chí để tiếp cận thị trường nội địa. Có một số hợp tác xã lúa gạo cũng đã chứng nhận thành công tiêu chuẩn hữu cơ như hợp tác xã Tấn Đạt ở Vĩnh Long. Ngoài ra, có rất nhiều DN vừa và nhỏ, nhóm nông dân, cũng đang trong quá trình chuyển đổi, hoặc tìm hiểu hướng đến chứng nhận các tiêu chuẩn hữu cơ quốc tế” – ông Kiền cho hay.

Bên cạnh đó, chứng nhận tiêu chuẩn hữu cơ PGS cũng đã phát triển ở các vùng miền Việt Nam, đặc biệt là từ các tỉnh thành phía Bắc, rồi đến Hội An (Quảng Nam), Bến Tre, và Đồng Tháp, dành cho những nông hộ và nhóm nông hộ quy mô nhỏ. “Tiêu chuẩn hữu cơ Việt Nam cũng đã được các hợp tác xã, DN tham gia chứng nhận để phục vụ thị trường nội địa” – ông Kiền đánh giá.

Nhiều chuyên gia nông nghiệp trong và ngoài nước cũng nhận định, phát triển NNHC nhằm tạo ra nông sản an toàn, có giá trị dinh dưỡng cao, mang lại lợi ích đối với sức khỏe con người, góp phần cải tạo, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững kinh tế. Ðây là chủ trương lớn, gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng, thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia và phát huy tiềm năng thế mạnh của các vùng, miền và địa phương trên cả nước.

Tuy nhiên, để triển khai được mô hình hữu cơ thực sự hiệu quả cần có sự quyết tâm, đầu tư tài chính, định hướng phát triển NNHC bền vững...

Tạo môi trường thuận lợi

Theo ông Viên, muốn phát triển NNHC phải đảm bảo các nguyên tắc cơ bản và ứng dụng thực tế. Cụ thể, NNHC là sản xuất theo nguyên tắc được quy định trong tiêu chuẩn quốc tế IFOAM với mục tiêu đảm bảo hệ sinh thái cây trồng, vật nuôi, tạo ra những sản phẩm có chất lượng an toàn với người sử dụng và đem lại hiệu quả kinh tế, duy trì và nâng cao độ màu mỡ của đất.

Theo Chủ tịch Vinamit, việc ứng dụng NNHC trong thực tế nhìn có vẻ rất đơn giản với các nguyên tắc trên nhưng khi mới bắt đầu áp dụng, để thực hành tốt thì rất phức tạp, cần sự đầu tư bài bản, sự quyết tâm và rất nhiều kinh nghiệm.

Trong khi đó, ông Nguyễn Hồng Lam – Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Quế Lâm đánh giá, thực tế hiện nay có rất nhiều chính sách nhưng để hỗ trợ người nông dân không phải câu chuyện đơn giản. Hỗ trợ làm sao cho đúng, trúng và thiết thực đòi hỏi những mô hình liên kết thực chất, hiệu quả và có cơ sở khoa học.

Chia sẻ về kinh nghiệm của DN mình, ông Lam cho biết, ngay từ rất sớm, Tập đoàn Quế Lâm đã thành lập hội đồng khoa học, thành lập viện nghiên cứu khoa học từ đó tạo nên một môi trường thực chất, môi trường tốt nhất cho các nhà khoa học đóng góp trí tuệ của họ.

“Chỉ khi có một môi trường thuận lợi, các nhà khoa học mới có thể phát huy hết khả năng của mình để đóng góp phát triển nền NNHC. Cho nên, xây dựng môi trường, điều kiện làm việc cũng là hành động góp phần thay đổi tư duy của nhà khoa học. Họ cảm thấy được trân trọng, được cống hiến chứ không phải vận dụng chất xám của mình vào những đề tài giải ngân” - ông Lam nói.

Ông Nguyễn Lâm Viên - Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Vinamit khẳng định, xu hướng phát triển nông nghiệp hữu cơ (NNHC) đang dần nở rộ và phát triển nhanh chóng tại Việt Nam, bằng chứng là ngày càng có nhiều mô hình kinh doanh NNHC, trồng trọt hữu cơ với đa dạng các loại cây trồng.