Mới phát hiện chùa Du Anh quy mô

Toàn cảnh mặt bằng am công chúa Du Anh. (Ảnh: A.T.).

.Đá tảng tạo hình cầu kỳ

Viện Khảo cổ học vừa phối hợp với Trung tâm Bảo tồn di sản văn hoá thế giới Thành nhà Hồ công bố kết quả khai quật thám sát di chỉ khảo cổ học núi Xuân Đài, xã Vĩnh Ninh, huyện Vĩnh Lộc (Thanh Hóa). Tại hố khai quật với diện tích 164 m2, nằm ở khu vực lưng chừng khe núi phía sau trường Tiểu học Vĩnh Ninh, các nhà nghiên cứu phát hiện nhiều hố đào trộm cổ vật sâu và nằm rải rác khắp mặt bằng di tích. Sau khi tiến hành khai quật, di tích xuất lộ mặt bằng kiến trúc với 4 cấp nền, các cấp nền này đều được kè bằng đá tảng kích thước lớn, trong đó có nhiều viên vẫn còn nằm nguyên vị trí cũ, thẳng hàng theo hướng Đông - Tây, một số đá tảng bị đổ xuống nằm ngổn ngang.

Mỗi cấp nền có chiều rộng và khoảng cách khác nhau. Cụ thể, khoảng cách từ kè đá của cấp nền 2 tới kè đá cấp nền 3 là 8,8 m; trong khi cấp nền 3 nằm cao hơn cấp nền 2 là 0,5 đến 0,7 m, chiều rộng 5 m. Cấp nền 4 cao hơn cấp nền 2 từ 0,5 đến 1 m, chiều rộng 7,4 m... Tổng số có 4 chân tảng thời Trần được tìm thấy quanh vị trí khai quật. Tất cả các chân tảng đều đã bị dịch chuyển khỏi vị trí nhưng nằm quanh khu vực khai quật.

Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cũng tìm thấy bốn chân tảng thời Lê Trung Hưng được tạo hình đẹp và cầu kỳ hơn rất nhiều so với chân tảng thời Trần. Đế chân tảng hình vuông, phần gờ bên ngoài để giữ chân cột tạo hình bát giác, nổi cao hơn mặt đế từ 4 đến 7 cm. Phần đặt chân cột tạo lõm hình tròn, đường kính từ 24 đến 27 cm, các cạnh và bề mặt được làm khá phẳng, nhẵn. Tất cả chân tảng thời Lê Trung Hưng cũng bị dịch chuyển khỏi vị trí, nằm ngổn ngang quanh khu vực khai quật. Bên cạnh đó, hai trụ cổng cũng được tìm thấy ở khu vực gần giữa hố khai quật. Cả hai trụ đều có hình dáng gần tròn, phần dưới to và nhỏ dần lên trên. Bề mặt hai trụ còn nhiều vết đục đẽo, phần chân trụ và phần trên gần giống hình chữ nhật đã bị đổ về phía Tây.

Ngoài các di vật bằng đá, trong phạm vi khu vực khai quật cũng tìm thấy số lượng lớn ngói mũi sen đơn không tráng men; ngói sen đơn, ngói cong tráng men vàng và men xanh; ngói mũi tròn, ngói bò nóc, gạch bìa, lá đề trang trí rồng tráng men vàng thời Trần; gốm men trắng vẽ lam, ngói mũi nhọn thời Lê sơ; ngói mũi sen trang trí hoa văn như ý thời Lê Trung Hưng, đinh sắt các loại…

Khẳng định đẳng cấp công trình

Theo bảng Sơ lược lịch sử văn hóa chùa Thông do Trần Duy Phương soạn: “Du Anh Tự, chùa Thông Cù là tên gọi khác của chùa Thông. Ngôi chùa được khởi dựng từ thời tiền Lê bằng gạch ngói mang về từ cố đô Hoa Lư (Ninh Bình)… Cuối thời Trần, vua Trần Nghệ Tông đã đưa công chúa Du Anh về dự hội và chữa bệnh ở chùa này, công chúa khỏi bệnh bằng cây thuốc lấy ở động Hồ Công. Sau đó, vua Trần phát tâm công đức nâng cấp ngôi chùa. Công chúa Du Anh là người trực tiếp đốc công xây dựng, tô tượng, đúc chuông trùng tu tam quan nguy nga tráng lệ. Từ đó chùa được mang tên là Du Anh”.

Thạc sĩ Nguyễn Đức Bình - nghiên cứu viên Viện Khảo cổ học cho biết: “Các dấu tích kiến trúc và di vật xuất lộ tại hố khai quật cho thấy, di tích có niên đại sớm hơn cả thành nhà Hồ và Đàn tế Nam Giao. Đây chính là điểm nhấn làm tăng giá trị của Di sản văn hoá thế giới Thành nhà Hồ. Kết quả khai quật khảo cổ học đã chỉ ra đây là một di tích với quy mô kiến trúc to lớn, nhiều hiện vật đẹp mang tính đẳng cấp cao, nên cần được bảo vệ nguyên trạng”.