Trám muối của đồng bào Tày Tây Bắc

Trám muối kho thịt.

Trám được thu hái từ những ngày tháng 6. Mùa này, đồng bào Tày trong các bản đã tự tay mình chế biến các món ngon từ quả trám như trám om vịt cỏ, trám xáo thịt gà ri, trám nấu canh thịt gà, trám kho thịt lợn…Bên cạnh những món ngon trên thì món trám muối bao giờ cũng là món ăn “khoái khẩu” nhất của các gia đình người Tày, giữ được lâu nhất và được khách thích thưởng thức nhất khi đến thăm.

Muốn có món trám muối ngon, người Tày vùng Tây Bắc vào mùa trám lựa chọn những quả trám già, vàng và đanh từ những cây trám cổ thụ trong vườn nhà hoặc trên rừng. Cách chế biến trám muối qua nhiều công đoạn khá tỉ mỉ. Trám được lấy về, rửa sạch sau đó cho vào nồi đun sôi cho trám chín đều. Nếm thử nếu cùi trám tách khỏi hạt và ăn có độ dẻo, thơm là được. Sau đó để trám nguội rồi cho vào chum hoặc vại để muối. Dùng nước đun sôi để nguội, pha muối hạt vừa mặn đổ ngập quả trám. Sau đó dùng nắp đậy kím chum sau khoảng 2 tuần, trám lên men chua là lấy trám ra ăn được. Trong quá trình ngâm trám muối, trám sẽ tiết ra nhựa đen và kết lại thành từng mảng lớn trên bề mặt vại muối. Vì vậy, thỉnh thoảng, người ta lại mở nắp ra, dùng muôi hớt bỏ màng nhựa trám ra khỏi vại rồi lại bịt kín nắp.

Món trám muối là một đặc sản của người Tày Tây Bắc. Món ăn này có thể dùng được trong tất cả các bữa ăn, kể cả bữa cỗ của người Tày. Trám muối khi ăn có vị chua nhẹ, giữ được mùi thơm, cùi trám dóc hạt nhưng vẫn có độ dai, giòn. Khi ăn trám muối sẽ có cảm nhận về vị mặn của muối hòa với vị bùi bùi, chua chua và không thiếu vị ngọt nơi đầu lưỡi. Trám muối được người Tày đưa vào bữa ăn thường ngày như một món ăn dân dã mà đậm đà dư vị. Món ăn này khi nhà có khách quý cũng được đồng bào mang ra thết đãi như một đặc sản thể hiện sự thơm thảo và mến khách.

Trám muối của người Tày Tây Bắc là món ăn có thể giữ được lâu ngày, thậm chí giữ được hàng năm nếu như muối đúng kỹ thuật và bảo quản tốt. Vì thế, vào những gia đình người Tày trong các bản, trong các món ăn thì trám luôn có mặt trên mâm cơm vào bất kỳ thời điểm nào trong năm.

Món trám muối của đồng bào Tày Tây Bắc đã làm phong phú cho văn hóa ẩm thực ở vùng đất giàu bản sắc này.