Gỡ khó cho xe buýt

Ảnh minh họa.

Với mục đích kéo giảm tình trạng ùn tắc giao thông đang ngày một nghiêm trọng, ngày 4/12 tại TP HCM đã diễn ra hội thảo về an toàn và phát triển hệ thống xe buýt. Theo nhiều chuyên gia, để tăng số lượng người đi xe buýt, điều quan trọng là thay đổi chất lượng xe đang lưu hành.

Ông Lê Hoàng Minh- Phó Giám đốc Sở GTVT TP HCM cho biết, bắt đầu từ năm 2002 đến năm 2012, số lượng hành khách đi xe buýt liên tục tăng. Điển hình, năm 2012 có tổng số hơn 300 triệu lượt hành khách tham gia. Tuy nhiên, bắt đầu từ năm 2013, số lượng luôn giảm qua các quý, các năm.

Đánh giá về nguyên nhân, ông Minh cho rằng, do xe buýt không phát triển kịp so các loại phương tiện cá nhân khác về sự năng động, tiện lợi nên dần dần bị bỏ lại, khách hàng quay lưng. “Từ việc xe bỏ chuyến, bỏ bến, chạy sai lộ trình cho tới việc trễ giờ, chưa chạy đúng khung giờ quy định… dẫn đến hành khách không an tâm sử dụng xe buýt. Ngoài ra, cung cách phục vụ của một bộ phận lái xe, nhân viên soát vé cũng khiến nhiều hành khách chưa đồng tình”- ông Minh nhấn mạnh.

Ông Dư Phước Tân (Viện Nghiên cứu phát triển TP HCM) cho rằng, nguyên nhân của việc hành khách đi xe buýt giảm nhiều là do xe cá nhân phát triển quá nhanh. “Hầu như không ai kiểm soát được lượng xe cá nhân, đặc biệt là xe mô tô. Nhiều người có hơn 1 chiếc xe mô tô thì làm sao có thể chọn xe buýt làm phương tiện giao thông được”- ông Tân đặt câu hỏi tại hội thảo. Cũng theo ông Tân, việc cấm lưu hành các loại xe cá nhân có thể là giải pháp tăng số lượng người dân tham gia đi xe buýt.

Bên cạnh đó, một số đại biểu cũng thắc mắc, xe buýt ngày càng trở thành mối ác cảm với những người tham gia lưu thông vì lái xe chạy ẩu, chạy sai làn đường, dừng đỗ không đúng nơi quy định. Đặc biệt, thời gian qua, số lượng các vụ tai nạn giao thông liên quan đến xe buýt cũng liên tục tăng, phức tạp cũng là nguyên nhân khiến nhiều người không muốn đi xe buýt.

Theo TS Phạm Sanh- chuyên gia giao thông, muốn người dân đi xe buýt cần có một không gian để đi bộ. Đi xe buýt gắn liền với thói quen đi bộ, đây là điều hiển nhiên mà các nước hệ có thống xe buýt phát triển đã làm. Thế nhưng, ở .HCM nói riêng và nhiều nơi khác ở nước ta nói chung, không gian đi bộ của người dân không có, hoặc rất hạn chế, hoặc bị lấy sử dụng vào các mục đích khác. Vỉa hè, lòng lề đường bị chiếm dụng dẫn tới việc không có không gian đi bộ nên người đi xe buýt cũng giảm.

“Việc dân số, đặc biệt là dân số trẻ ở thành phố tăng liên tục trong những năm qua nhưng số lượng người đi xe buýt giảm chắc chắn phải có nhiều nguyên nhân. Vì vậy, tạo ra một không gian thông thoáng để người dân đi bộ tới điểm đón, điểm xuống xe buýt cũng là một nguyên nhân quan trọng để gia tăng số hành khách sử dụng phương tiện công cộng này”- theo ông Sanh.

Trong khi đó, ông Lương Minh Phúc- Giám đốc Ban Quản lý xây dựng công trình đô thị TP HCM cho biết, hiện nay xe buýt mới chỉ đóng góp khoảng 6,5% lượng người tham gia giao thông ở thành phố, khá nhỏ so với các đô thị lớn khác trên thế giới. Vì vậy, song song với việc cải thiện hệ thống xe buýt hiện hành, phát triển mô hình xe buýt nhanh như nhiều nước tiên tiến cũng là một giải pháp tích cực.

“Với nhiều ưu thế như vận tốc, mô hình, phong cách… xe buýt nhanh (chưa ra đời) được kỳ vọng sẽ là giải pháp không chỉ tăng số người tham gia đi xe buýt mà còn là kéo giảm tình trạng ùn tắc, kẹt xe đang xảy ra ở nhiều khu vực như thời gian qua”- ông Phúc đề xuất.

Mặc dù có nhiều giải pháp được đưa ra nhưng thực tế chứng minh, việc phát triển hệ thống xe buýt và giảm các loại xe cá nhân, đặc biệt là xe máy là việc làm hết sức khó khăn. Thực tế xe máy vẫn là phương tiện được ưu tiên sử dụng ở giao thông đô thị hiện nay của người dân và xe buýt chỉ là lựa chọn của sinh viên, học sinh và người nghèo.