Thu thuế của doanh nghiệp thương mại điện tử nước ngoài: Cần phải chặt chẽ hơn

Quốc Định• 23/12/2019 07:00

Youtube, Facebook, Google là 3 website nước ngoài có lượng người dùng truy cập nhiều nhất Việt Nam hiện nay. Ước tính doanh thu mỗi năm của các website này lên tới hàng ngàn tỉ đồng. Thế nhưng, việc thu thuế thu nhập doanh nghiệp (DN) đối với 3 website này thực sự đến nay còn rất khó khăn, thất thu thuế rất lớn.

Trong dự thảo Thông tư hướng dẫn về thuế thu nhập DN được Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) đưa ra mới đây có đề cập đến những tên tuổi nêu trên, với nhận định “hiện nay phát sinh nhiều mô hình kinh doanh mới của tổ chức nước ngoài không có cơ sở thường trú ở Việt Nam có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử (TMĐT) xuyên biên giới”.

Và bản dự thảo này nhấn mạnh tại Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 có bổ sung quy định để các nhà cung cấp ở nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam có hoạt động TMĐT thì phải có nghĩa vụ đăng ký thuế, khai thuế, nộp thuế tại Việt Nam theo quy định của Bộ Tài chính.

Có thể thấy Facebook, Youtube, Google đang hoạt động với tư cách là những DN nước ngoài tại Việt Nam. Trong báo cáo giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật trong công tác quản lý người nước ngoài tại Việt Nam” của Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội được đưa ra gần đây có cho rằng, việc kê khai, thực hiện nghĩa vụ nộp thuế của một số DN nước ngoài chưa thật sự tương xứng với kỳ vọng.

Trong khi đó, Luật Quản lý thuế hiện hành chưa có quy định về hoạt động chuyển giá, các hoạt động giao dịch xuyên biên giới, các biện pháp chống suy thoái nguồn thu. Hoạt động chuyển giá, việc quản lý thuế đối với các giao dịch xuyên biên giới hiện nay chưa được quy định tại Luật Kế toán năm 2015, Luật Quản lý thuế năm 2019 và Luật Kiểm toán nhà nước năm 2015.

Các chuyên gia về luật cho rằng, những tổ chức nước ngoài sản xuất kinh doanh tại Việt Nam không theo Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp hoặc có thu nhập phát sinh tại Việt Nam nộp thuế thu nhập DN theo hướng dẫn riêng của Bộ Tài chính. Còn theo bản dự thảo Thông tư hướng dẫn về thuế thu nhập DN, các tổ chức này nếu có hoạt động chuyển nhượng vốn thì thực hiện nộp thuế thu nhập DN theo hướng dẫn tại Điều 14 Chương IV Thông tư này.

Như vậy, với DN nước ngoài, tại Điểm b, Khoản 1, Điều 2, Nghị định 218 có quy định 2 trường hợp: Có cơ sở thường trú và không có cơ sở thường trú tại Việt Nam. Tuy nhiên, tại Điều 2 Thông tư số 78 mới chỉ đề cập đến trường hợp “có cơ sở thường trú tại Việt Nam” và trường hợp là “tổ chức nước ngoài sản xuất kinh doanh tại Việt Nam không theo Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp hoặc có thu nhập phát sinh tại Việt Nam”, chưa hướng dẫn rõ đối với trường hợp “DN nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam có phát sinh thu nhập tại Việt Nam”. Theo đó, cần sửa đổi, bổ sung tại dự thảo Thông tư cho rõ.

Từ hai lý do trên, để bao quát các trường hợp phải nộp thuế, Tổng cục Thuế cho biết, dự kiến sửa đổi, bổ sung tại Khoản 2, Điều 2, dự thảo Thông tư.

Một vấn đề được đặt ra là trước những quy định về thuế thu nhập DN như hiện nay thì liệu có ngăn chặn được một số cá nhân, tổ chức nước ngoài với mô hình kinh doanh mới không thể trốn, tránh thuế mà phải nộp thuế khi có thu nhập tại Việt Nam hay không? Giới chuyên gia cho rằng, các ngân hàng thương mại phải khấu trừ, nộp thay nghĩa vụ thuế phải nộp của tổ chức, cá nhân ở nước ngoài có hoạt động kinh doanh TMĐT có phát sinh thu nhập từ Việt Nam. Điểm mới là giao cho các tổ chức chi trả phải có nghĩa vụ khấu trừ, khai thay và nộp thay. Nhất là các tổ chức nước ngoài như Youtube, Facebook, Google... chưa có văn phòng đại diện ở Việt Nam, nhưng vẫn thông qua các tổ chức, DN ở Việt Nam để có hoạt động.