Chờ mùa xuân quay về

Chúng không còn phải gánh “trọng trách” dùng cát, tro, trấu để đánh sạch bát đĩa xoong chảo bám đen nhọ nồi như chúng tôi ngày xưa, cái thời đun rơm đun củi. Chẳng mấy đứa còn thích bày biện làm các loại bánh trái hay làm mứt bí mứt gừng. Bánh chưng, giò chả và rất nhiều đồ ăn nhanh ngoài chợ, trong siêu thị lúc nào cũng sẵn nên mua cho tiện, đỡ công lích kích bày biện. Nhà cửa thì quanh năm luôn được dọn dẹp sạch sẽ, chẳng phải đến tận khi Tết mới trang hoàng. Đồ dùng trong nhà hơi cũ một chút là đã mua cái mới nên lúc nào cũng sáng choang sạch sẽ. Bất cứ khi nào muốn, chỉ cần ra ngoài kia bê về vài chậu hoa tươi, đào quất… là trong nhà đã rực rỡ không khí mùa xuân. Có lẽ chuẩn bị Tết “thanh nhàn” quá nên sáng nay tôi chợt thấy lòng mình bâng khuâng, nhớ về những ngày rộn rã chuẩn bị đón Tết của tuổi thơ đã xa lắc.

Hóa ra, lòng tôi vẫn giống như một đứa trẻ, vẫn luôn chờ mùa xuân quay về.

Ngày xưa, chúng tôi được giao nhiệm vụ dọn dẹp nhà cửa từ trước khi ông Công ông Táo về trời cả tuần lễ. Nào quét mạng nhện, dọn nhà cửa bếp núc, đánh trấu nồi niêu, bát đĩa, cốc chén sạch sẽ để ông Táo kịp về trời còn bẩm báo với Ngọc Hoàng rằng chúng tôi ngoan ngoãn. Nhà ai gọn gàng, ngăn nắp, sạch sẽ thì mới được phù hộ. Bởi thế nên từ giữa tháng Chạp, không khí dọn dẹp cho Tết đã tất bật lắm rồi. Cứ buổi nào được nghỉ học là chị em tôi hò nhau đứa quét mạng nhện lau chùi đồ đạc, đứa mang hết cốc chén bát đĩa trong nhà ra lấy tro bếp hòa vào một chút nước và trộn thêm trấu cho dễ đánh. Việc vệ sinh nhà cửa, đồ đạc nhiều khi giao hẳn cho bọn trẻ con vì bố mẹ càng Tết càng bận rộn.

Hồi ấy làm gì đã có bán các loại nước rửa bát hay nước tẩy chuyên dụng như bây giờ, xà phòng cũng còn rất hiếm. Tro bếp và trấu xay trộn thành hỗn hợp sền sệt là “chất tẩy rửa đa năng” giúp biến hóa đồ vật trắng tinh như mới. Tôi bé nên nhận cọ cốc chén, bát đĩa và những thứ dễ làm. Nhà có bao nhiêu những gì cần sạch là mang ra cọ cho bằng hết. Riêng chị tôi lớn hơn nên chịu trách nhiệm cọ xoong nồi. Những cái nồi quanh năm nhọ bám đen kịt do đun rum đun củi, mấy ngày Tết sẽ có diện mạo khác hẳn. Công việc ấy vất vả vì nhọ nồi bám rất chặt và nhiều cái còn dính cả mỡ nữa. Thứ nhọ ấy mà dây lên mặt mũi thì đảm bảo còn lâu mới rửa sạch được. Phải công nhận tro bếp có công dụng rất tuyệt vời, sau những buổi chiều kỳ cọ đến “sái cả cánh tay” thì mọi thứ đều trở nên bóng loáng. Mệt nhoài nhưng nhìn gian bếp gọn gàng, nồi niêu bát đĩa trắng bong, được bố mẹ khen là tôi vui lắm, quên hẳn việc đôi tay nhọ nhem phải mất rất nhiều thời gian mới rửa được sạch. Đôi tay ấy nếu gặp trời khô hanh thì sẽ trở nên cóng còng, nứt nẻ đến chảy cả máu, vừa thô ráp, đau đớn lại xấu xí nhìn rất tội nghiệp.

Những năm tháng ấy, cuộc sống còn nhiều chật vật. Tết đến, hoa tươi hiếm và đắt lắm nên nhà tôi cũng như rất nhiều gia đình khác chỉ mua những cành hoa làm bằng giấy đủ màu sắc về cắm trên bàn thờ. Thứ hoa này bây giờ chắc không thể tìm được ở bất cứ nơi đâu nhưng ngày ấy cứ đến Tết là tôi thấy nó nở rực rỡ khắp chợ. Hầu như ai đi chợ Tết cũng đều mua những cành hoa này. Tuy rẻ tiền nhưng nó cũng khiến cho những ngôi nhà tràn ngập không khí Tết. Tranh Đông Hồ, Hàng Trống cũng thế, suốt một thời gian dài, tôi cứ nhìn thấy tranh là thấy Tết đầy trong mắt. Còn đến lúc được ra cửa hàng hợp tác xã mua hộp mứt, chai rượu chanh, mẹ đi chợ gánh về mớ củi gộc, bó lá dong, ống lạt giang hay túi đậu xanh thì lúc ấy Tết đã có thể sờ tay vào và hít ngửi thấy rồi. Trẻ con như chúng tôi khi ấy dù bé tí nhưng cũng thành thạo đủ thứ việc. Rửa lá dong, nối lạt hay cắt lá, ràng bánh thì quá đơn giản, nhiều đứa khéo tay còn có thể giúp bố mẹ gói bánh và gói đẹp nữa là đằng khác. Đứa nào cũng thông thạo việc nhóm lửa, trông cho nồi bánh sôi đều và không bị cạn nước.

Ngày cuối cùng của năm cũ, cả xóm tôi nhà ai cũng ra ao gánh nước về rửa sân nhà. Những cái sân gạch ngày cuối năm đỏ rực không một vết rêu hay vụn lá nào khiến cho ngôi nhà trở nên bừng sáng. Sân nhà, xóm ngõ, đường làng tất cả đều như được khoác một tấm áo mới khác hẳn tấm áo lam lũ ngày thường. Suốt ba ngày Tết, những cây chổi quanh năm cần mẫn quét dọn sẽ được nghỉ ngơi, người quê tôi cho rằng quét nhà năm mới là sẽ quét đi những may mắn, tài lộc của cả năm. Vả lại, Tết nhất con người còn được nghỉ ngơi huống chi đồ vật. Tất cả quang trành, thúng sọt, cuốc xẻng, mai, liềm… và các vật dụng nhà nông đều được rửa sạch cất vào nơi khô ráo kín đáo. Đi chúc Tết sẽ chẳng có ai nhìn thấy những đồ vật gắn với cuộc sống lam lũ ngày thường nữa. Cái vất vả được cất kỹ chỉ có niềm hân hoan vui sướng hiện ra trước mắt.

Suốt những năm tháng thơ bé, Tết trong tôi luôn là khoảnh sân gạch đỏ au không vương một chút bụi, là đường làng ngõ xóm khang trang sáng sủa và sạch sẽ. Là những chồng bát đĩa cốc chén, xoong nồi trắng phau như mới được úp trong chiếc rổ lớn ngoài sân, là mấy nụ đào phai chớm cười trên thân cành gầy guộc của cây đào lưu niên trong khu vườn nhỏ. Tết là những đêm xuân ngôi nhà nhỏ trở nên lộng lẫy và khác lạ bởi cây đèn dầu lớn sẽ được mang ra thắp sau cả năm trời cất kỹ trong tủ kính, ánh sáng của nó lung linh hắt lên vách làm mấy bức tranh chú bé chăn trâu, tố nữ hay con công bên hoa mẫu đơn treo trên tường như biết cười biết múa. Ở đấy, không gian những buổi tối trong gian nhà nhỏ vương vấn hương trầm và thoáng mùi thơm của trái bưởi vàng lúc ẩn lúc hiện.

Còn lúc này, trong một khoảnh khắc cuối năm không bận rộn, nỗi nhớ dắt lại, dắt tôi về những tháng năm xưa cũ. Ở đó tôi gặp lại đôi bàn tay bé nhỏ sớm biết phụ giúp bố mẹ việc nhà, lúc nào cũng lấm lem tro bếp và nứt nẻ mỗi dịp chuẩn bị đón mùa xuân sang.

Nghĩ lại, hồi ấy Tết không đầy đủ như bây giờ nhưng nhiều niềm vui cho dù chúng rất đơn sơ giản dị. Cuộc sống đã mở ra một trang mới tươi tắn và rực rỡ hơn trước rất nhiều, điều đó thực tình là vô cùng hạnh phúc. Nhớ về những ký ức ngày xưa đôi khi chỉ như một cách để những mệt mỏi muộn phiền theo gió bay đi.

Và, cho dù ở đâu, trong quãng thời gian nào thì chúng ta cũng luôn chờ những mùa xuân ấm áp bình yên quay về.