Khuyến khích doanh nghiệp đào tạo nghề cho lao động

Tăng quyền lợi cho doanh nghiệp

Theo ông Trần Tuấn Tú - Trưởng phòng Bảo hiểm thất nghiệp, Cục Việc làm (Bộ Nội vụ), Luật Việc làm 2025 có nhiều điểm mới bổ sung nhằm bảo vệ tốt hơn quyền lợi người lao động. Trong đó với chính sách bảo hiểm thất nghiệp ngoài những quy định về quyền của người lao động, Luật Việc làm 2025 tăng thêm quyền lợi cho doanh nghiệp (DN).

Theo đó, DN sẽ nhận được sự hỗ trợ đáng kể từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp để đào tạo, bồi dưỡng và nâng cao trình độ kỹ năng nghề cho người lao động nhằm duy trì việc làm, đặc biệt trong bối cảnh chịu ảnh hưởng hoặc có nguy cơ ảnh hưởng đến việc làm của nhiều người lao động do thiên tai, hỏa hoạn, địch họa hoặc dịch bệnh nguy hiểm.

Cụ thể, theo Điều 42 của Luật Việc làm 2025, người sử dụng lao động (đơn vị, DN) sẽ được hỗ trợ trong các trường hợp ảnh hưởng đến việc làm, hoặc có nguy cơ ảnh hưởng đến việc làm của nhiều người lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp. Các trường hợp cụ thể bao gồm: Thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế theo quy định của Bộ luật Lao động; thiên tai, hỏa hoạn, địch họa hoặc dịch bệnh nguy hiểm. Thực hiện theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc di dời hoặc thu hẹp địa điểm sản xuất kinh doanh. Các trường hợp khác theo quy định của Chính phủ.

Để được hưởng chính sách hỗ trợ này, đơn vị, DN cần đáp ứng các điều kiện như: Đã đóng đủ bảo hiểm thất nghiệp từ 12 tháng trở lên, trong thời gian 24 tháng tính đến thời điểm đề nghị hỗ trợ. Đồng thời, DN cần có phương án đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm một cách khả thi.

Thời gian hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho người lao động sẽ tùy thuộc vào từng khóa học, thời gian học, nhưng tổng thời gian hỗ trợ không quá 6 tháng. Chính phủ sẽ quy định chi tiết về mức hỗ trợ, hồ sơ, trình tự, thủ tục hỗ trợ.

Thực tế, chính sách hỗ trợ đơn vị, DN đào tạo lao động để duy trì việc làm đã được quy định trong Luật Việc làm 2013, hiện vẫn đang áp dụng và có hiệu lực đến ngày 31/12/2025.

Tuy nhiên, Luật Việc làm năm 2013 chỉ quy định chung về việc người sử dụng lao động được hỗ trợ kinh phí đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho người lao động… chứ không quy định cụ thể về việc hỗ trợ DN trong trường hợp thiên tai, dịch bệnh.

Luật Việc làm 2025 đã làm rõ và mở rộng các trường hợp được hỗ trợ đối với đơn vị, DN, cụ thể như, thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế, và đặc biệt là bổ sung trường hợp bị thiên tai, hỏa hoạn, địch họa hoặc dịch bệnh nguy hiểm.

Tăng hỗ trợ để thu hút lao động học nghề

Theo các chuyên gia, việc bổ sung quy định trên sẽ khuyến khích các DN tham gia vào đào tạo nghề, nâng cao trình độ cho người lao động để từ đó hỗ trợ lao động sau thất nghiệp sớm quay trở lại thị trường. Chính sách về đào tạo nghề cho lao động thất nghiệp đã có từ lâu. Tuy nhiên do nhiều lý do đến nay việc thu hút lao động sau thất nghiệp học nghề vẫn là bài toán khó.

Số liệu từ Viện Khoa học Tổ chức Nhà nước và Lao động (Bộ Nội vụ), quý I/2025, cả nước ghi nhận 144.889 người nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp, giảm 29.600 người so với quý IV/2024 và 24.200 người so với cùng kỳ năm 2024.

Trước đó, báo cáo tổng kết thi hành Luật Việc làm, đánh giá thực trạng quan hệ xã hội liên quan của Bộ Nội vụ, giai đoạn từ năm 2015 đến tháng 3/2024, tổng số người nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp trên cả nước là 7.605.726 người, bằng 14 lần so với năm 2015 (527.576 người); có 7.439.091 người có quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Lý giải về nguyên nhân lao động thất nghiệp không mặn mà học nghề, ông Lê Quang Trung - nguyên Phó Cục trưởng phụ trách Cục Việc làm cho rằng, do nhận thức, chính sách, khâu tổ chức thực hiện cả về cơ sở dạy nghề và DN.

Ông Trung chỉ ra nội dung và ngành nghề đào tạo chưa sát và chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế của thị trường lao động; kỹ năng dạy không đúng với yêu cầu DN. Bên cạnh đó, người lao động nhận thức còn hạn chế và còn thiếu niềm tin vào chất lượng các cơ sở đào tạo hoặc không muốn tham gia đào tạo trong khi cần có việc làm ngay để trang trải cuộc sống. Chưa kể, chế độ hỗ trợ học nghề thấp (1.500.000 đồng/người/tháng), chưa hỗ trợ về sinh hoạt, đi lại… Sự phối hợp giữa cơ sở đào tạo và DN còn hạn chế, đầu ra của học nghề chưa cụ thể.

Từ góc độ đơn vị trực tiếp thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp, ông Vũ Quang Thành - Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội (Sở Nội vụ Hà Nội) cho biết, chính sách bảo hiểm thất nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định thị trường lao động và đảm bảo an sinh xã hội cho người lao động.