Quảng Ngãi: Phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch

Tham dự Hội thảo có sự tham gia của 150 đại biểu đại diện các bộ, ngành trung ương và lãnh đạo tỉnh Quảng Ngãi.

Theo báo của Sở VHTTDL tỉnh Quảng Ngãi, Quảng Ngãi là nơi hội tụ, cộng cư của đồng bào các DTTS Hrê, Cor, Ca Dong, tập trung ở 61 xã, thuộc 5 huyện miền núi gồm Trà Bồng, Sơn Hà, Sơn Tây, Ba Tơ, Minh Long và 3 huyện đồng bằng Tư Nghĩa, Nghĩa Hành, Bình Sơn. Toàn tỉnh hiện có trên 187 nghìn người là đồng bào DTTS, chiếm 13% dân số toàn tỉnh.

Mỗi một dân tộc đều mang bản sắc văn hóa riêng từ phong tục tập quán, trang phục truyền thống, kho tàng văn hóa dân gian... đã dệt nên một bức tranh văn hóa Quảng Ngãi đa sắc màu; đồng thời cũng là tài nguyên vô giá để phát triển du lịch.

Trong quá trình hình thành và phát triển, đồng bào các DTTS trên địa bàn tỉnh đã sáng tạo ra những giá trị di sản văn hóa, truyền thống, giàu bản sắc và đã được lưu truyền, gìn giữ qua nhiều thế hệ. Toàn tỉnh có gần 40 di sản văn hóa phi vật thể được kiểm kê, 10 di sản văn hóa phi vật thể được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Trong đó có 5 di sản phi vật thể của đồng bào DTTS được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia gồm: Lễ hội điện Trường Bà, nghệ thuật cồng chiêng dân tộc Cor, nghệ thuật trang trí cây nêu của người Cor (Trà Bồng); nghề dệt thổ cẩm Làng Teng, nghệ thuật trình diễn chiêng Ba của người Hrê (Ba Tơ).

Phát biểu tại Hội thảo, bà Huỳnh Thị Sương, Phó Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Quảng Ngãi cho biết, thời gian qua, Quảng Ngãi đã gặt hái được nhiều thành tựu to lớn về kinh tế, văn hóa, xã hội; đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân ngày một nâng lên.

Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng đặt ra nhiều thách thức cho công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, văn nghệ truyền thống của cộng đồng các DTTS. Tiếng nói, chữ viết, ngữ văn dân gian, nghệ thuật trình diễn dân gian, tập quán xã hội và tín ngưỡng, nghề thủ công truyền thống, lễ hội truyền thống, tri thức dân gian của người dân miền núi có nguy cơ mai một, thất truyền; đời sống vật chất, mức hưởng thụ văn hóa, tinh thần chưa đồng đều giữa các vùng miền.

Trình bày tham luận tại Hội thảo, TS. Nguyễn Trùng Khánh, Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, phân tích rằng, có một thực tế ở nhiều địa phương hiện nay, đời sống của bà con vùng đồng bào DTTS, miền núi còn gặp nhiều khó khăn do trình độ học vấn hạn chế, không có nghề truyền thống, chủ yếu làm nương rẫy hoặc lên rừng hái thuốc, hái măng… Quá trình phát triển kinh tế, một số DTTS đã có điều kiện sinh hoạt tốt hơn, chất lượng cuộc sống được cải thiện hơn nhưng về cơ bản, vẫn còn rất vất vả.

Cạnh đó, trước tác động của toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế cũng như quá trình khai thác phát triển du lịch, văn hóa Việt Nam nói chung, văn hóa vùng DTTS nói riêng đang ít nhiều bị mai một.

Ông Nguyễn Anh Vũ, Tổng Biên tập Báo Văn hóa cho rằng, hội thảo này là cơ hội để ngành VHTTDL tỉnh Quảng Ngãi xem xét, thảo luận và lắng nghe các đề xuất, kiến nghị giải pháp bảo tồn và phát triển mang tính toàn diện và thực tiễn, nhằm thực hiện tốt việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá truyền thống tốt đẹp gắn với phát triển du lịch cũng như giải pháp phát triển du lịch trong thời gian tới.

Tại Hội thảo, các nhà nghiên cứu đã chỉ ra một số hiện trạng về nhiều nét văn hóa đặc sắc đã bị mai một và không còn được bảo tồn. Tại Quảng Ngãi, nhà sàn cổ truyền của dân tộc Co đã biến mất hơn 30 năm qua trên toàn địa hạt dân tộc Co; việc sử dụng tiếng mẹ đẻ của các dân tộc Hrê, Co, K’dong đang có sự suy giảm dần theo thời gian; cồng chiêng các dân tộc giảm về số lượng; số người biết sử dụng ngày càng ít hơn,...