Xuất khẩu hàng hóa: Tận dụng lợi thế thương mại điện tử

Việt Nam là một nền kinh tế năng động dựa vào xuất khẩu. Kết hợp lợi thế trong việc sáng tạo sản phẩm, năng lực sản xuất và chuyển đổi số mạnh mẽ, một số doanh nghiệp (DN) đã phát huy khả năng thúc đẩy xuất khẩu bán lẻ qua kênh thương mại điện tử (TMĐT) một cách hiệu quả tại các sàn Alibaba, Amazon…

Cơ hội tiếp cận nhiều thị trường

Ông Tô Nghiệp Siêu - Phó Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Sản xuất - Thương mại - Dịch vụ Hành Sanh chia sẻ, từ năm 2019 công ty gia nhập sàn TMĐT Alibaba. Kể từ thời điểm đó, doanh thu của DN tại thị trường quốc tế đã đạt mức 150.000 USD. Hiện nay qua Alibaba, Hành Sanh đã đưa hàng hoá thâm nhập vào 7 quốc gia.

Cũng quyết định kinh doanh trên sàn Alibaba từ tháng 9/ 2015 đến nay, bà Hoàng Thị Thanh Tâm - Giám đốc Công ty CP đầu tư và phát triển sáng tạo Đông Dương (Indochina) - một công ty chuyên xuất khẩu hàng mây tre đan với thị trường chính là Mỹ và châu Âu, cho biết, kinh doanh trên các nền tảng TMĐT là phương thức hiệu quả trong những năm gần đây. Thị trường TMĐT tại Việt Nam đứng “top 3” trong khu vực Đông Nam Á và khi sản phẩm của công ty phát triển trên sàn TMĐT, công ty được tiếp cận với khách hàng trên toàn cầu.

Vị lãnh đạo công ty này cũng cho biết, qua sàn TMĐT, sản phẩm của DN được tiếp cận với khách hàng nhanh hơn và khách hàng có thể mua sản phẩm phong phú hơn đến từ tất cả các quốc gia trên thế giới. Từ đó thương hiệu của DN được nâng lên rất nhanh.

Với những ưu thế vượt trội so với thương mại truyền thống, TMĐT đã trở thành giải pháp giúp các DN thu được nhiều kết quả vượt hơn mong đợi. Ông Dương Như Đức - Giám đốc Công ty CP Phân lân Ninh Bình cho biết, năm 2023, công ty đạt doanh thu 727 tỷ đồng, tăng 4%; lãi trước và sau thuế lần lượt đạt 34 tỷ đồng và 28 tỷ đồng, giảm nhẹ so với cùng kỳ. Với kết quả này, DN vượt 71% kế hoạch lãi trước thuế đã đặt ra. Trong năm 2024, với khoảng 70% đơn hàng đã được ký kết, DN dự kiến tăng trưởng 15-20%.

“Phân bón là sản phẩm đặc thù, tuy nhiên bên cạnh cung cấp trên thị trường nội địa và xuất khẩu theo phương thức truyền thống, DN đã xuất khẩu qua TMĐT xuyên biên giới trên sàn Alibaba. Việc tiếp cận và xúc tiến xuất khẩu trực tuyến giúp DN tiếp cận được nhiều khách hàng hơn, nhất là thị trường ở châu Á, trong đó tiêu thụ nhiều nhất là Malaysia, Indonesia... Kết quả này tạo đà để DN tăng cường đầu tư nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn của thị trường nhập khẩu và đưa sản phẩm vươn xa” - ông Đức kỳ vọng.

Nhận diện khó khăn

Tuy nhiên, cơ hội bao giờ cũng đi kèm với thách thức. Đó là những khó khăn trong vận chuyển hàng hóa, bảo quản hàng hóa, khâu thông quan hàng hóa, hiểu biết về thủ tục xuất nhập khẩu và đặc biệt là đối với lĩnh vực TMĐT xuyên biên giới.

Đây chính là những vấn đề mà DN, cá nhân khi tham gia TMĐT xuyên biên giới cần phải lưu ý. Cụ thể, DN cần phải hiểu biết về thị trường nước nhập khẩu, một sản phẩm có thể bán rất tốt ở thị trường này, nhưng sẽ không thể bán được ở thị trường khác do tính chất của sản phẩm và đặc tính tiêu dùng của thị trường.

Để có thể đưa hàng hóa Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu và xuất khẩu thành công trên các kênh TMĐT xuyên biên giới, giới chuyên gia cho rằng, DN cần hiểu các quy định về chất lượng, tiêu chuẩn hàng hoá cũng như các quy định liên quan tới nhập khẩu của thị trường nước nhập khẩu. Đảm bảo hàng hóa đạt tiêu chuẩn chất lượng và các chứng từ, chứng nhận phù hợp với các yêu cầu của thị trường nhập khẩu, quy định về pháp lý trước khi đưa sản phẩm vào thị trường đó.

Đồng thời, cần nắm rõ được quy trình vận hành logistics trong TMĐT xuyên biên giới, cách thức bảo quản hàng hóa hiệu quả và tính toán được phương án logistics tối ưu nhất, chi phí thấp nhất để hàng hóa có giá bán cạnh tranh nhất khi phân phối trên TMĐT tại thị trường quốc gia nhập khẩu.

Chủ động nắm bắt xu hướng

TMĐT xuyên biên giới đã trở thành một trạng thái “bình thường mới” đối với DN Việt, giúp họ phục hồi và tăng tốc trên trường đua thương mại quốc tế. Các chuyên gia kinh tế nhận định, trước đây, hoạt động xuất nhập khẩu thường chỉ dành cho các DN có quy mô lớn và khả năng tài chính mạnh mẽ. Tuy nhiên, hiện nay, các DN siêu nhỏ, DN nhỏ và vừa cũng có thể có cơ hội công bằng tiếp cận thương mại toàn cầu nếu chủ động trong việc khai thác xuất khẩu online.

Theo dự báo của Amazon Global Selling, TMĐT có thể trở thành ngành xuất khẩu lớn thứ 5 của Việt Nam trong 5 năm tới, với giá trị xuất khẩu dự kiến lên đến 296,3 nghìn tỷ đồng vào năm 2027. Để tận dụng lợi thế của thương mại số, thời gian qua, Bộ Công thương đã phối hợp với các sàn TMĐT uy tín với hàng trăm triệu nhà mua hàng trên phạm vi toàn cầu như Amazon, Alibaba... để thúc đẩy xuất khẩu trực tuyến.

Hiện nay nhiều DN Việt Nam đã tăng đầu tư vào ứng dụng công nghệ số, nâng cao năng lực xuất khẩu, kỹ năng bán hàng xuyên biên giới, nghiên cứu phát triển sản phẩm và xây dựng thương hiệu để gia tăng xuất khẩu sang các thị trường.

Bà Nguyễn Thị Phương Uyên - Giám đốc Marketing Công ty TNHH Alibaba.com Việt Nam cho biết, những thuận lợi của sản phẩm Việt Nam xuất khẩu là giá cả cạnh tranh, sản phẩm và mẫu mã phong phú, chất lượng đảm bảo. Ngoài ra, lợi thế từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA) cũng sẽ giúp DN Việt Nam tự tin đẩy mạnh xuất khẩu qua TMĐT. Tuy nhiên, theo bà Uyên, điểm yếu của DN Việt là khó khăn về ngôn ngữ; thiếu kỹ năng marketing và sử dụng các công cụ hỗ trợ; logistics... trên thị trường quốc tế.

Ở góc độ quản lý, ông Nguyễn Thành Dương - Phó Giám đốc Trung tâm Ứng dụng công nghệ thông tin và Chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại, Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công thương nhìn nhận, các khó khăn của DN Việt Nam khi xuất khẩu hàng hóa là quy định khắt khe của thị trường xuất khẩu, năng lực của DN và chi phí tham gia vào hoạt động xuất nhập khẩu.

Để hỗ trợ DN, hiện nay, Cục Xúc tiến thương mại đang phối hợp chặt chẽ với sàn TMĐT Alibaba, xây dựng và phát triển Gian hàng quốc gia Việt Nam - Vietnam Pavilion trên sàn TMĐT Alibaba. Đây sẽ là nơi tập hợp 100 DN tiêu biểu tham gia TMĐT xuyên biên giới, giúp thúc đẩy những thương hiệu Việt Nam thông qua thị trường quốc tế, thúc đẩy giao thương giữa nhà mua hàng quốc tế và nhà bán hàng tại Việt Nam.

Tuy nhiên, để bán hàng thành công trên các sàn TMĐT quốc tế, các sản phẩm khi đăng bán trên thị trường cần được đóng gói đẹp, nâng cao chất lượng sản phẩm, nên sử dụng vật liệu thân thiện, bền vững với môi trường. Đặc biệt, sản phẩm không được vi phạm trademark (thương hiệu). Do đó, các DN phải sáng tạo ra mẫu hoặc kiểm tra kỹ các mẫu đó có vi phạm bản quyền hay không để tránh rủi ro. Bên cạnh đó, sản phẩm cần thiết kế gọn nhẹ, dễ tháo lắp, dễ vận chuyển.

Trong thời gian tới, theo các chuyên gia, TMĐT xuyên biên giới sẽ mở ra câu chuyện xuất khẩu cho các sản phẩm nông sản nói chung và các sản phẩm khác vốn là thế mạnh của Việt Nam, nhất là khi Hiệp định EVFTA đã có hiệu lực. Đây là cơ hội không chỉ cho DN xuất khẩu nói chung mà cho cả các DN nhỏ, DN địa phương, hợp tác xã, các cá nhân có sản phẩm chất lượng tốt và biết vận dụng TMĐT.

Ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương:

Lợi thế của thương mại điện tử là rất rõ ràng

TMĐT là một kênh xuất khẩu mang lại nhiều lợi thế cho cộng đồng DN. Điều này là rất rõ ràng và được minh chứng bằng những thành quả mà các DN đã và đang đạt được. Đến nay nhiều DN đã quan tâm, đầu tư cho mảng kinh doanh này. Cùng với sự nỗ lực của các cơ quan chức năng, về phía DN cũng cần có sự chủ động, tích cực trong việc tìm hiểu thông tin, cơ chế chính sách, nghiên cứu thị trường, thẩm định đối tác, chú trọng công tác nâng cao và kiểm soát chất lượng sản phẩm, năng lực cạnh tranh, đáp ứng các quy định của thị trường nhập khẩu.

Bà Nguyễn Thị Phương Uyên - Giám đốc Marketing Công ty TNHH Alibaba.com Việt Nam:

Doanh nghiệp cần hiểu rõ thị trường

DN cần trang bị thêm kiến thức để hiểu rõ về thị trường, mục tiêu và đối tượng khách hàng; marketing và sử dụng những công cụ marketing; sử dụng các công cụ bảo mật thông tin khách hàng; chủ động tiếp cận bán sản phẩm không cần thiết phải qua sàn TMĐT… Do xu hướng thị trường liên tục thay đổi nên DN cần thường xuyên học hỏi, có thể từ báo đài, hoặc từ những người, những DN thành công đi trước.