Giá xăng dầu tăng đột biến có nguyên nhân từ xung đột Nga - Ukraine

ĐB Trần Văn Sáu, Phó trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp nêu vấn đề: Vì sao giá bình quân giá thành phẩm xăng dầu thế giới biến động mạnh 44-60%, nhưng giá trong nước chỉ tăng 25-40%. Quá trình điều hành giá xăng dầu như vậy có gì mâu thuẫn, thiệt hại đó do ai gánh chịu?.

Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, giá xăng dầu trong nước thấp hơn giá thế giới do chủ yếu sử dụng linh hoạt các công cụ bình ổn giá như Quỹ bình ổn giá xăng dầu.

Tại nhiều kỳ điều hành, nhà điều hành đã trích 500-1.500 đồng một lít xăng, dầu tuỳ loại. Nếu không trích quỹ này chúng ta không thể có giá thấp hơn thế giới. Trong bối cảnh thực hiện cơ chế thị trường có sự quản lý Nhà nước thì việc duy trì Quỹ bình ổn rất quan trọng, nhưng quỹ có hạn, hiện chỉ khoảng 600 tỷ đồng trong khi quỹ này tại nhiều doanh nghiệp đã âm lớn.

“Khi hiện quỹ này không còn nhiều, hai Bộ đã đề xuất và Chính phủ có Nghị quyết đề nghị Uỷ ban Thường vụ Quốc hội giảm 50% thuế bảo vệ môi trường. Nếu chính sách này được Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thông qua, áp dụng từ 1/4 tới thì hy vọng giá sẽ giảm".

Tuy nhiên nếu giá thế giới tiếp tục tăng cao sẽ nghiên cứu giảm tiếp các loại thuế, phí khác. Hết công cụ thuế phí mà giá vẫn cao, để giữ ổn định vĩ mô, kiềm chế lạm phát thì có thể đề xuất cấp có thẩm quyền sử dụng các quỹ an sinh hỗ trợ các đối tượng nghèo, hỗ trợ thuế doanh nghiệp sử dụng nhiều xăng dầu.

Liên quan đến việc thiếu xăng dầu trong thời gian qua, theo ông Diên, giá xăng dầu thế giới tăng đột biến vì đứt gãy nguồn cung tại một số nước có sản lượng lớn tác động từ xung đột Nga-Ukraine, từ đó khiến thị trường xăng dầu thế giới tăng với biên độ 40-60%.

Mặt khác do nguồn cung trong nước gặp khó khăn do nhà máy lọc dầu Nghi Sơn cung ứng 35% xăng dầu cả nước bị giảm công suất. Theo đó trong 3 tháng qua, nhà máy này chỉ sản xuất được tối đa 80% công suất.

Ông Diên cũng cho biết, hiện có 17.000 cửa hàng xăng dầu bán lẻ, lực lượng quản lý thị trường đã kiểm tra 16.800, số vi phạm rất ít, chỉ 211 cửa hàng. Còn lý do là do các cửa hàng sửa chữa, đã báo cáo trước cơ quan chức năng, tuy nhiên cũng có một số cửa hàng cố tình găm hàng nhưng số này là không nhiều.

Còn việc có một số cây xăng đóng cửa do không có nguồn cung thì tình trạng này là có thực vì cửa hàng này nhận xăng dầu từ nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn trong khi Nghi Sơn đang giảm công suất.

Không đồng tình với trả lời của Bộ trưởng, tranh luận lại, ĐB Trần Thị Kim Bé (đoàn Kiên Giang) cho rằng: Hiện nay nguồn cung xăng dầu của Việt Nam không thiếu, tăng cường nhập khẩu. Nghĩa là nguồn cung dựa vào thị trường bên ngoài. Như vậy vai trò của các nhà máy lọc dầu của chúng ta có tác dụng như thế nào trong bình ổn tình hình giá xăng dầu hiện nay trong điều hành bình ổn giá nguồn cung.

Ngoài quỹ bình ổn giá trong hỗ trợ giá thì Bộ trưởng đề xuất vấn đề gì để căn cơ ổn định hơn để quản lý tốt hơn số lượng xăng dầu đưa ra thị trường .

ĐB Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cũng cho rằng: Tình hình hiện nay không chỉ các đại lý bán lẻ xăng dầu găm hàng, mà dư luận cho rằng những đại lý này còn rất nhỏ lẻ. Qua tìm hiểu một số đại lý, họ cho biết không bán hàng do không có xăng dầu từ nguồn cung từ nhà điều hành ở cấp vĩ mô không cung cấp xuống nên đại lý không có xăng dầu để bán. Phải chăng găm hàng từ tuyến vĩ mô?. Tình trạng này có hay không, chứ người dân đang rất bức xúc việc không có xăng để bán. Găm hàng từ cấp trên, không chịu đưa hàng xuống cấp dưới.