“Hòn ngọc sa mạc” giữa chiến sự Yemen

Linh Chi 12/11/2017 06:30

Trong một thời kỳ mà phần lớn đất nước Yemen đắm chìm trong nạn đói, bệnh dịch và chiến sự...thì người dân tại một tỉnh lị nhỏ nằm trên vùng sa mạc của nước này vẫn có thể mua các loại thực phẩm phương Tây mà họ chưa từng được nếm thử: Pizza, Hambergers và kem.


Một trường học yên bình ở Marib, Yemen, hình ảnh hiếm có trong một đất nước chiến sự và khủng hoảng. (Nguồn: AP).

Và trong lúc vô số các cuộc không kích và đọ súng gây nên đống đổ nát hoang tàn ở nhiều tỉnh và thành phố khác, tỉnh lị nhỏ này vẫn tỏa sáng, với các nhà máy vận hành hàng ngày cùng các khu dân cư yên bình trỗi dậy từ cát. Giữa một cuộc chiến đã gây nên cuộc khủng hoảng nhân đạo trầm trọng ở Yemen - quốc gia nghèo nhất thế giới Arab - thì thị trấn Marib là một điểm sáng hiếm hoi.
Trong khi quốc gia này bị chia rẽ giữa nhiều phe phái, chính quyền Marib đã tận dụng doanh thu từ dầu mỏ cùng chính trị bộ lạc để giảm thiểu ảnh hưởng từ chiến tranh, áp dụng nhiều biện pháp an ninh để bảo đảm cuộc sống người dân. Sự ổn định của Marib này đã thu hút rất nhiều người dân Yemen từ những vùng chiến sự đổ về, nhiều người trong số này tới đây mua nhà và bắt đầu làm ăn kinh doanh.

“Đây là một sự thành công trong một hoàn cảnh đặc biệt”- Abdul-Razaq Naqib, một quản lý sản xuất tại công ty dầu khí Safer của Yemen nói. “Cũng giống như đào đá bằng ngón tay của bạn vậy”.

Sự thành công bất thường của Marib, tuy nhiên, đã phần nào cho thấy triệu chứng tan rã hoàn toàn của nhà nước Yemen, khi mà họ buộc phải để cho nhiều khu vực tự sinh tự diệt mà không có sự quản lý từ một chính phủ trung ương. Nhưng cũng có nhiều yếu tố đặc biệt khiến cho mô hình thành công của tỉnh này có thể được những nơi khác bắt chước lại: Mối quan hệ thân thiết với Arab Saudi, nguồn trữ lượng dầu và khí đốt dồi dào cùng một Tỉnh trưởng có tầm nhìn.


Lớp học luật của trường đại học mới mở cửa trở lại của Marib. (Nguồn: NYTimes).

Trỗi dậy giữa sa mạc

Hạt nhân cho sự trỗi dậy của Marib chính là Tỉnh trưởng Sultan Al-Aradah. Sau khi được báo chí quốc tế ca ngợi là đã chèo lái một thị trấn đi qua khủng hoảng, ông Al-Aradah nhận được cuộc điện đàm chúc mừng của cả Tổng thống và Thủ tướng Yemen.

Đà tăng trưởng của Marib thậm chí còn khiến nhiều người dân sinh sống tại đây phải bất ngờ.

Mãi tới cách đây vài năm, tỉnh này mới chỉ có vài con đường có vỉa hè, trong khi các cuộc đụng độ giữa các bộ lạc xảy ra thường xuyên. Al-Qaeda chi nhánh Yemen hoạt động rất mạnh trong toàn tỉnh, và các cuộc không kích của người Mỹ xảy ra thường xuyên.
Hồi tháng 5 vừa qua, Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt đối với anh trai của ông Aradah, Khalid, vì đã “cung cấp vật liệu và tài chính” cho Al-Qaeda, cáo buộc mà ông Aradah bác bỏ, nói rằng đây là một âm mưu chính trị nhằm vào ông.

Ông Aradah, một thủ lĩnh bộ lạc có uy tín và là một chính trị gia tài tình, đã trở thành Tỉnh trưởng Marib vào năm 2012 khi bất ổn chính trị lan rộng khắp Yemen. Vài năm sau, phiến quân Houthi, những kẻ chiếm đóng thủ đô Sanaa, đã tấn công Marib, bao vây thị trấn này cho tới khi các chiến binh địa phương cùng các cuộc không kích của khối đồng minh do Arab Saudi dẫn đầu đẩy lùi chúng.
“Số phận của Marib là phải chống lại chúng”- ông Aradah nói về cuộc tấn công của Houthi. “Chúng tôi dùng một tay để chống lại mối nguy hiểm, và tay còn lại để xây dựng thành phố”.

Do các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt chiến tranh bị trì hoãn, ông Aradah đã tập trung nhiều hơn vào việc phát triển thành phố. Marib đương nhiên có khá nhiều lợi thế so với các khu vực khác. Tỉnh này có sản lượng dầu khí thuộc hàng lớn nhất của Yemen và chính quyền của ông Aradah nhận được 20% doanh thu từ dầu khí, cho phép họ có tiền chi trả lương và đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng tài chính.

Chính quyền Marib cho hay họ đang xây dựng nhiều tuyến đường mới, một sân vận động bóng đá mà vật liệu được nhập từ nước Đức. Ông Aradah còn đang lên kế hoạch xây dựng một sân bay quốc tế.

Chính quyền Arab Saudi từ lâu cũng đã duy trì mối quan hệ với các thủ lĩnh bộ tộc ở Marib, trong đó có ông Aradah và lực lượng liên minh do nước này dẫn đầu cũng có một căn cứ quân sự ở Marib.

“Thiên đường” mới của người Yemen
Nhờ vào tình hình an ninh ổn định, Marib thu hút nhiều người dân Yemen bỏ trốn chiến sự tới đây, bởi vậy mà dân số của họ đang tăng dần. Theo thống kê của LHQ, khoảng 733.000 người từ khắp Yemen đã tới định cư ở Marib, so với dân số gốc của họ là 340.000 người.

“Marib đã trở thành trại tị nạn cho tất cả người dân Yemen” - Mohammed Abdul-Khalid, một sinh viên truyền thông đã bỏ chạy chiến sự tới Marib sau khi phiến quân Houthi đánh chiếm quê hương của anh, nói.

Tình trạng bất ổn đã buộc Đại học ở Marib phải đóng cửa, nhưng nó đã mở cửa trở lại hồi năm ngoái để đón tiếp 2.700 tân sinh viên. Giờ đây số lượng sinh viên theo học đã lên tới hơn 5.000 và dự đoán còn tiếp tục gia tăng.

Sinh viên chạy trốn chiến sự từ các khu vực khác cho hay họ hòa nhập với cộng đồng Marib rất tốt. Rasmiyah Matkour, một trong số các sinh viên chạy trốn chiến sự, nói rằng gia đình cô đã rời khỏi thủ đô Sanaa vì lo rằng họ sẽ chết trong các cuộc không kích

mà Arab Saudi thực hiện vốn nhằm vào phiến quân Houthi.
Bạn của cô, Sheema Mohsin, một công dân gốc của Marib, thì nói rằng cô rất bất ngờ về sự thay đổi của thành phố này, với nhiều nhà hàng mới mọc lên, nhiều con đường đẹp đẽ và một công viên dành cho trẻ em.
Chiến tranh hiện hữu

Nhưng chiến sự vẫn luôn hiện hữu đâu đó. Có ngày một trái rocket do phiến quân Houthi phóng đi đã đáp trúng một khu vực sân chơi khiến 1 cậu bé thiệt mạng. Gần đây nhất, một vụ không kích mà người dân địa phương cho là của máy bay không người lái Mỹ thực hiện đã giết chết 4 người được cho là phiến quân Al-Qaeda.

Ở rìa thành phố này, một nghĩa trang xây dựng trên cát cùng những tấm bia mộ đơn giản trải dài tới đường chân trời. Cách đây vài năm, nghĩa trang này chưa từng tồn tại, nhưng giờ đã là nơi an nghỉ của hàng trăm người đàn ông, phụ nữ và trẻ em.

Tại bệnh viện chính của Marib, phần lớn bệnh nhân được chuyển vào là nạn nhân của chiến tranh. Trong khu vực chế tạo bộ phận giả, các kỹ sư bệnh viện chế nhiều chi giả để lắp cho những người bị mất tay, chân vì mìn.

Khalid Baglan, người đứng đầu một tổ chức thanh niên địa phương, cho hay nhiều người bạn của anh đã thiệt mạng hồi tháng 10 vừa qua trong một cuộc biểu tình phản đối việc bổ nhiệm một lãnh đạo an ninh mới của tỉnh.

Tuy nhiên, sự trỗi dậy của thành phố này đã mang lại cuộc sống mới ổn định hơn cho nhiều người dân Yemen, và cũng là điểm sáng le lói trong một đất nước đang chìm đắm trong chiến sự.

Mohammed Zubaiyen- doanh nhân điều hành một doanh nghiệp gia đình lớn hoạt động trên khắp khu vực Vịnh Ba Tư, nói rằng gia đình ông đã buộc phải chuyển cơ sở làm ăn ra khỏi Yemen vào năm 2011 do bất ổn. Nhưng giờ họ đã trở lại Marib, đầu tư 8 triệu USD xây dựng một khu dân cư mới hiện đại cùng nhiều cơ sở hạ tầng thương mại.

Zubaiyen từng có nhiều dự án thất bại xây dựng trong năm 2006. Nhưng suốt nhiều năm liền gần như để không, 104 gian hàng mà ông xây dựng giờ đã chật cứng khách. “Các cửa hàng siêu thị nhỏ ở Marib thực sự có tương lai phát triển”; ông Zubaiyen nói.

(0) Bình luận
Nổi bật
    Tin mới nhất
    “Hòn ngọc sa mạc” giữa chiến sự Yemen

    POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO