Khai thác cát dữ dội, người dân bức xúc

Người dân 2 xã Mỹ Hoà, Phú Thành ngăn chặn nạn khai thác cát bừa bãi.

Sẽ xử lý cát tặc “mút khung”

Theo UBND tỉnh Vĩnh Long, thời gian qua tình hình vi phạm pháp luật trong hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông trên địa bàn tỉnh diễn biến phức tạp. Các trường hợp vi phạm xảy ra chủ yếu trên các tuyến sông Cổ Chiên, sông Tiền và sông Hậu. Các đối tượng đã sử dụng nhiều phương thức, thủ đoạn hoạt động rất tinh vi để đối phó với lực lượng chức năng như: Khai thác trộm vào ban đêm, phân công người cảnh giới từ xa hoặc khi bị phát hiện các đối tượng vi phạm bỏ chạy sang địa phận giáp ranh với tỉnh bạn để tránh việc bị xử lý, gây khó khăn cho lực lượng chức năng trong quá trình xử lý....

Ngày 8/6 UBND tỉnh Vĩnh Long có cuộc làm việc với một số cơ quan báo chí, thông tin về tình hình hoạt động khai thác cát và vụ “cát tặc” hành hung khiến 2 người dân phải nhập viện ngày 2/6 (báo Đại Đoàn Kết đã phản ánh vào ngày 6/6/2017). Ông Phạm Văn Tuấn, Chánh thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tỉnh Vĩnh Long cho biết: Trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long hiện có 25 mỏ khai thác cát được cấp phép đang hoạt động với trữ lượng khai thác cát 3,6 triệu m3. Hiện tại nhiều địa điểm ở các cồn đang sạt lở.

Ông Trần Hoàng Tựu- Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho biết, thời gian qua tình trạng khai thác cát trái phép tại tỉnh Vĩnh Long diễn biến phức tạp. Sau khi những thông tin mà báo chí phản ánh về tình hình khai thác cát trên địa bàn tỉnh, Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Hoà Bình đã yêu cầu tỉnh Vĩnh Long báo cáo về tình hình vụ việc lên Chính phủ trước ngày 30/6 tới.

UBND tỉnh rất quan tâm tới vấn đề này và chỉ đạo cho các lực lượng chức năng kiểm tra và xử lý nghiêm tình trạng khai thác cát trái phép. Mới đây UBND tỉnh đã ký và ban hành văn bản số 2173/UBND-NC ngày 6/6 về việc “Tăng cường quản lý nhà nước và phòng ngừa, ngăn chặn vi phạm pháp luật trong hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông. Việc xử lý các đối tượng cát tặc rất khó vì chúng không khai thác ở một điểm nhất định.

UBND tỉnh chủ trương: Vi phạm tới đâu xử lý tới đó. Và sẽ áp dụng “mút khung” để răn đe các đối tượng khai thác cát- ông Tựu nói và cho biết thêm: Vụ việc khai thác cát trộm và xảy ra xô xát giữa người dân với các đối tượng khai thác cát, tại xã Mỹ Hoà, TX. Bình Minh và xã Phú Thành huyện Trà Ôn, trong đó có 2 người dân bị các đối tượng hành hung phải nhập viện, phía Công an đã báo cáo với UBND tỉnh, Công an cho biết, ngày 2/6 người dân ở khu vực này phát hiện một số đối tượng khai thác cát trộm, người dân đã xua đuổi, nhưng các đối tượng này đã lấy ống tuýp đánh trả khiến 2 người phải nhập viện điều trị. Sau đó người dân và lực lượng chức năng đã giữ được phương tiện khai thác cát lậu. Phía lực lượng chức năng đã lập biên bản và xử phạt các đối tượng này 3 triệu đồng. Đối tượng bị xử phạt tên Lê Văn Ngon, ngụ tại huyện Bình Tân, tại cơ quan công an xã Ngon đã thừa nhận khai thác cát trái phép, và viết cam kết không tái phạm.

Không lấy ý kiến người dân

Vụ việc người dân tại khu vực xã Mỹ Hoà, TX Bình Minh và xã Phú Thành huyện Trà Ôn phản ứng kịch liệt, tổ chức ngăn chặn không cho doanh nghiệp khai thác cát ở nơi đây, khiến mỏ cát phải tạm ngưng một thời gian.

Theo tìm hiểu của phóng viên, thời gian qua, khu vực này thường xuyên xảy ra sạt lở. Nhưng ngày 15/1/2016, Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long Nguyễn Văn Quang đã ký và ban hành giấy phép số 121/GP-UBND cho phép HTX khai thác cát Tân Bình Minh khai thác cát lòng sông Hậu (nhánh trái), trong thời gian 6 năm.

Ông Phạm Văn Tuấn, cũng xác nhận: Từ khi cấp phép khai thác cát cho Hợp tác xã Tân Bình Minh, người dân không đồng tình, có khiếu nại tập thể nhiều lần. Sở dĩ người dân phản đối, ngăn chặn và khiếu nại nhiều lần vì khi cấp phép khai thác cát khu vực này cơ quan chức năng chỉ lấy ý kiến từ đoàn thể, không lấy ý kiến của người dân. Ông Tuấn cho rằng Luật Bảo vệ Môi trường không quy định nên không lấy ý kiến nhân dân địa phương.

Trong khi đó ông Trần Hoàng Tựu cho rằng: Việc lấy ý kiến người dân thực hiện quyền dân chủ là cần thiết nhưng chúng ta quản lý nhà nước phải dựa trên cơ sở khoa học, chứ không vì ý kiến của một ít số người dân. Trong khi đó, họp dân lấy ý kiến để khai thác cát thường người ta không đồng ý. Trên địa bàn vẫn có nhiều chỗ không khai thác cát nhưng vẫn sạt lở, đó là do biên đổi khí hậu và sụt lún. Hiện nay Vĩnh Long đang bị sốt cát, miền Tây cũng vậy. Nhiều công trình quốc kế dân sinh, đường giao thông quan trọng đang thiếu cát. Nếu không biết tận dụng thiên nhiên, khoáng sản hợp lý gây lãng phí tác động ngược lại về mặt xã hội…

Việc cấp phép khai thác cát sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế của người dân, nhưng ngành TN&MT tỉnh Vĩnh Long đã bỏ qua bước quan trọng là tham vấn và lấy ý kiến của người dân như vậy liệu có hợp lý? Đây cũng chính là nguyên nhân chính khiến tình trạng mâu thuẫn giữa chính quyền và người dân liên quan đến vấn đề khai thác cát…