Không bỏ rơi ai

Một người bán vé số.

Tại cuộc họp Thường trực Chính phủ với 5 thành phố lớn về phòng chống Covid-19, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đồng ý với kiến nghị của Bộ Tài chính về việc dừng phát hành xổ số kiến thiết trong 15 ngày, kể từ ngày 1/4. “Chống dịch như chống giặc”, bất kỳ biện pháp nào giúp cho dịch bệnh đỡ lây lan cũng đều phải nghiêm túc thực hiện. Dừng phát hành xổ số là một việc cần thiết, nhưng cũng đang đặt ra những trăn trở về đời sống người lao động nghèo.

Nguồn thu về cho ngân sách nhà nước từ xổ số là nguồn thu không nhỏ. Hầu hết các địa phương trên tổng số 63 tỉnh, thành phố có nguồn thu cho ngân sách địa phương chiếm trên 30% và tăng đều hàng năm. Theo Vietnam Report, danh sách 500 doanh nghiệp có doanh thu lớn nhất cả nước hàng năm luôn có ít nhất 10 doanh nghiệp là các công ty xổ số miền Nam, mà trọng điểm là các tỉnh miền Tây như Tây Ninh, Tiền Giang, Vĩnh Long… với doanh thu vài nghìn tỷ đồng mỗi năm. Ngay cả khi xuất hiện loại hình xổ số điện toán thì xổ số truyền thống vẫn đi trước. Theo số liệu thống kê, 3 năm qua, chưa khi nào doanh thu của Vietlott lọt vào top 5 công ty xổ số lớn nhất cả nước. Riêng số tiền xổ số kiến thiết TP HCM năm vừa qua thu về đã cao gấp gần 2 lần so với Vietlott, lợi nhuận mà công ty này thu về cũng cao hơn nhiều so với Vietlott.

Nhiều tranh luận về khó khăn của cả ngân sách nhà nước lẫn cuộc sống của đông đảo người bán vé số đã nảy sinh sau khi quyết định dừng phát hành xổ số kiến thiết được đưa ra.

Góp công sức vào doanh thu ấy là lực lượng những người bán vé số với thu nhập vào loại thấp nhất trong xã hội, thậm chí chạy ăn từng bữa. Cách đây chưa lâu, thông tin về thu nhập của người bán vé số đã gây phản ứng mạnh mẽ sau khi một giám đốc sở tài chính của một địa phương cho rằng mỗi người bán vé số có thể bán mỗi ngày 3.000 tờ, với mức lãi được hưởng là 1.100đ/tờ thì thu nhập của người bán vé số tàn tật mỗi tháng xấp xỉ 100 triệu đồng!

Còn nhớ khi phát ngôn ấy ồn ào trên mạng, một đồng nghiệp của tôi đã phỏng vấn nhiều người bán vé số, thậm chí làm cả phóng sự khi theo chân những người bán vé số. Anh kể từng chứng kiến chị bán vé số dạo ở TP HCM bị kiệt sức, ngất xỉu khi đi bán vé số trong khi bế theo đứa con 9 tháng tuổi. Đi bán cả ngày lẫn đêm, mới có thể kiếm được 150 - 200.000 đồng. Số tiền gom góp phải chia năm xẻ bảy để trả nhà trọ, điện nước, tã sữa… nên nghỉ ngày nào là “đói” ngày đó.

Chính vì vậy các ý kiến băn khoăn về việc không biết trong 15 ngày tới khi dừng phát hành vé xổ số trên toàn quốc thì cuộc sống mưu sinh của họ sẽ ra sao không phải không có cơ sở. Ngay tại cuộc họp của Thường trực Chính phủ với 5 thành phố lớn về chống dịch Covid-19, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đã chỉ đạo cho lo ngại này: “Vấn đề quan trọng là giải quyết đời sống của người nghèo ra sao thì phải bàn”.

Có rất nhiều ý kiến trăn trở xung quanh quyết định này, không phải là không nên dừng phát hành xổ số, mà đa phần tỏ ra lo ngại về những người lao động đó sẽ thực sự gặp khó khăn cần phải được hỗ trợ sớm ngày nào, kịp ngày đó. Cần phải có chính sách hỗ trợ cho những người bán vé số, như 1 người 5kg gạo, 1 thùng mì…/1 tuần. Mà không chỉ những người bán vé số, sẽ còn nhiều người nghèo khác bị ảnh hưởng nặng nề bởi đợt dịch bệnh này. Cùng với chống dịch, chúng ta đang phải đối mặt với một gánh nặng, một sức ép mới về nhu cầu việc làm, thu nhập cho những người nghèo, những đối tượng dưới đáy xã hội bị ảnh hưởng do dịch bệnh mà hết cách mưu sinh. Đây chính là lúc cần đề xuất những chính sách an sinh xã hội chạm tới những tầng lớp nghèo trong xã hội.

Diễn biến của dịch bệnh chắc chắn sẽ không thể ngày một ngày hai mà sẽ còn kéo dài, nếu không có giải pháp an sinh đi kèm thì dễ phát sinh các vấn đề xã hội. Chính phủ cần giải pháp song song vừa đảm bảo chống dịch vừa đảm bảo an sinh xã hội để không một ai bị bỏ rơi trong đại dịch Covid-19 này.

Dịch bệnh đem khó khăn đến không trừ một ai. Tất cả các doanh nghiệp dù lớn dù nhỏ đều chịu ảnh hưởng nặng nề. Tất cả các cá nhân trong xã hội đều bị tác động ghê gớm. Nhưng nhiều người vẫn còn có thể gượng được, nhiều người sẽ khó khăn sau khi dịch bệnh kết thúc, trong khi nhiều người khó khăn ngay ngày hôm nay và ngày mai để lo cho bữa ăn của gia đình họ.