Làm rõ nguyên nhân sập kè bờ biển Tam Quan

Công trình do Công ty cổ phần tư vấn đầu tư xây dựng SPQD thiết kế; Trung tâm tư vấn và chuyển giao công nghệ thủy lợi (thuộc Tổng cục Thủy lợi - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) thẩm tra; Công ty TNHH Tân Lập (Bình Định) là nhà thầu thi công với tổng mức thi công gần 66,7 tỷ đồng; Công ty TNHH tư vấn đầu tư và phát triển Bình Định là đơn vị giám sát. Công trình hoàn thành vào tháng 9/2016 nhưng đến tháng 12/2016, có 4 đoạn kè đã bị trôi, sập với tổng chiều dài 282m. Đến đầu năm 2018, tổng chiều dài kè bị hư hỏng được phát hiện là 672m.

UBND tỉnh Bình Định đã yêu cầu Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bình Định phối hợp cùng Viện Kỹ thuật công trình (Trường Đại học Thủy lợi) và các đơn vị liên quan nghiên cứu, đánh giá, tìm ra nguyên nhân. Sau nhiều tháng thẩm định trên cơ sở đánh giá của Viện Kỹ thuật công trình - Trường Đại học Thủy lợi và báo cáo của các đơn vị liên quan, UBND tỉnh Bình Định đã có văn bản số 7446/UBND-KT, ngày 28/11/2018 do Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Châu ký nêu rõ nguyên nhân hư hỏng kè chống xói lở bờ biển Tam Quan.

Theo đó, nguyên nhân khách quan là do thời tiết diễn biến bất thường vào cuối năm 2016 và cơn bão số 12 năm 2017 gây gió mạnh và sóng lớn đã vượt qua đỉnh kè, tràn vào đường đi, gây xói lở thân kè và đường đi. Cùng giai đoạn kè Tam Quan bị hư hỏng thì hàng loạt kè biển khác cũng bị hư hỏng do thời tiết và cơn bão số 12, như: Kè biển chống sạt lở thôn Thạnh Đức 1, xã Phổ Trạch, huyện Đức Phổ (Quảng Ngãi); Kè biển Xuân Hải, thị xã Sông Cầu (Phú Yên); Kè biển khu vực bãi biển Cửa Đại, Hội An (Quảng Nam); Kè biển phường Đông Hải, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm (Ninh Thuận); Kè biển xã Nhân Trạch, huyện Bố Trạch (Quảng Bình); Kè biển huyện Lộc Hà (Hà Tĩnh). Nguyên nhân chủ quan là đơn vị tư vấn thiết kế thiếu kinh nghiệm trong thiết kế các công trình kè đối với bãi ngang, bờ biển biến động mạnh nên chọn phương án tuyến chưa hợp lý; kết cầu chân kè, thân kè chưa đảm bảo chịu lực trực tiếp từ sóng biển; các thông số sóng thiết kế, biện pháp gia cố chân và mái kè tại các vị trí xung yếu chưa được chú trọng, chỉ dẫn biện pháp kỹ thuật thi công không phù hợp…

Đơn vị thẩm tra thiết kế bản vẽ và dự toán thiếu trách nhiệm; nhà thầu thi công tự thay đổi biện pháp thi công (đào hở, đặt ống buy) cho phù hợp với điều kiện thực tế hiện trường nhưng không trao đổi, bàn bạc với đơn vị thiết kế bằng văn bản; đơn vị giám sát chưa thực hiện hết trách nhiệm.

Ông Trần Châu đã yêu cầu UBND huyện Hoài Nhơn tổ chức làm rõ trách nhiệm của các đơn vị liên quan… để xuất các giải pháp khắc phục hư hỏng tuyến kè chống xói lở bờ biển Tam Quan trước ngày 31/12/2018.

Ngoài những nguyên nhân gây hư hỏng kè nêu trên thì tại văn bản số 244/BC-SNN ngày 6/11/2018 của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bình Định cũng cho rằng, chi phí đầu tư trung bình cho mỗi km kè biển thông thường hiện nay từ 50 - 80 tỷ đồng. Đối với những vị trí có bãi ngang biến động mạnh, bờ biển đang bị xói lở như kè Xóm Rớ, thành phố Tuy Hòa (Phú Yên) là 150 tỷ đồng/km. Trong khi đó, Tam Quan là bãi ngang có biến động mạnh, nhưng chi phí đầu tư chỉ 27 tỷ đồng/km là chưa phù hợp.

Theo số liệu đo đạc của Viện Kỹ thuật công trình đến tháng 3/2018, toàn tuyến kè Tam Quan có dịch chuyển mái phía biển, mức độ dịch chuyển khác nhau; nhiều đoạn có mái kè bị hư hỏng hoàn toàn, tường đỉnh bị lật nhào. Vào mùa gió đông bắc hoạt động mạnh, bãi biển Tam Quan có thể bị xâm thực sâu 30m, phạm vi xói lở lớn (từ -1m - +1,25m), độ sâu xói hơn 1m. Khi bãi biển bị thu hẹp, do xói và bị hạ thấp, chiều cao sóng thực tế tại chân công trình có thể lên tới 2,56m, lớn hơn 2,5 lần so với chiều cao sóng do đơn vị thiết kế tính toán.