Nỗ lực gỡ rào cản cho doanh nghiệp: Những chuyển động tích cực

Nhiều thủ tục được gỡ bỏ tạo điều kiện đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa.

Chủ động rà soát, bãi bỏ, đơn giản hóa các điều kiện đầu tư kinh doanh

Theo đánh giá và kết quả khảo sát của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), Bộ Công thương đã rất nỗ lực trong công tác cải cách hành chính, xóa bỏ thủ tục và nhiều điều kiện kinh doanh nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Theo tinh thần Chính phủ kiến tạo, cải cách thể chế, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho môi trường đầu tư, kinh doanh, trong hai năm qua, Bộ Công thương đã chủ động rà soát và bãi bỏ, đơn giản hóa các điều kiện liên quan đến điều kiện đầu tư kinh doanh (điều kiện về hạn chế tiếp cận thị trường).

Ngay từ năm 2016, Bộ đã thành lập Tổ công tác đặc biệt nhằm tiến hành rà soát các thủ tục điều kiện, sản xuất kinh doanh, trên tất cả các lĩnh vực mà Bộ phải chịu trách nhiệm quản lý trên cơ sở khoa học và tuân thủ các cam kết quốc tế.

Theo phương châm: Chuyển đổi phương thức quản lý nhà nước từ nặng về tiền kiểm để chuyển dần sang hậu kiểm; Điều kiện gia nhập thị trường theo các cam kết quốc tế dành cho doanh nghiệp FDI; Đáp ứng các tiêu chí theo quy định tại Điều 7 Luật Đầu tư 2014; Công tác quản lý nhà nước khi chuyển đổi phương thức quản lý nhà nước từ tiền kiểm sang hậu kiểm (tính khả thi, điều kiện nguồn lực, khả năng phân cấp...). Báo cáo mới đây của Vụ Pháp chế Bộ Công thương cho biết, năm 2016, Bộ đã bãi bỏ 39/453 thủ tục hành chính của Bộ (cụ thể trong các lĩnh vực thương mại điện tử, hóa chất, sản xuất kinh doanh rượu, nhượng quyền thương mại, hoạt động mua bán hàng hóa, năng lượng, an toàn thực phẩm và điện lực)…

Trong năm 2017, lãnh đạo Bộ Công thương đã chỉ đạo các cơ quan chức năng chủ động rà soát trình Chính phủ 8 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến các điều kiện thuộc nhóm điều kiện về hạn chế tiếp cận thị trường (điều kiện đầu tư kinh doanh) thuộc quản lý của Bộ Công thương như Nghị định thay thế Nghị định số 19/2016/NĐ-CP về kinh doanh khí, Nghị định thay thế Nghị định số 109/2010/NĐ-CP về xuất khẩu gạo, Nghị định thay thế Nghị định số 140/2007/NĐ-CP về kinh doanh dịch vụ logistics v.v.. Theo đó, sẽ bãi bỏ 75 điều kiện đầu tư kinh doanh theo cách tiếp cận của Luật Đầu tư - điều kiện tiếp cận thị trường.

Tiếp tục tháo gỡ rào cản thủ tục để tạo dựng môi trường kinh doanh thuận lợi.

Cụ thể, dự kiến bãi bỏ và đơn giản hóa 23 điều kiện đầu tư kinh doanh. Nghị định sửa đổi Nghị định số 67/2013/NĐ-CP về kinh doanh thuốc lá đã bãi bỏ 4 điều kiện đầu tư kinh doanh. Nghị định thay thế Nghị định số 19/2016/NĐ-CP về kinh doanh khí đã bãi bỏ 19 điều kiện đầu tư kinh doanh. Nghị định thay thế Nghị định số 140/2007/NĐ-CP về kinh doanh dịch vụ logistics đã bãi bỏ 1 và sửa đổi 1 điều kiện đầu tư kinh doanh. Nghị định thay thế Nghị định số 94/2012/NĐ-CP về kinh doanh rượu đã bãi bỏ 27 điều kiện đầu tư kinh doanh…

Các nghị định trên hiện đã được trình lên Chính phủ xem xét, ký ban hành hoặc gửi sang Bộ Tư pháp để thẩm định… Dự kiến sẽ có khoảng 105 điều kiện kinh doanh sẽ được bãi bỏ cùng với đó là việc đơn giản hóa, bãi bỏ các thủ tục hành chính liên quan...

Cũng từ thực tế cho thấy, những nỗ lực không mệt mỏi của Bộ Công thương trong thời gian qua đã góp phần quyết định trong việc dần lập lại trật tự trong quản lý bán hàng đa cấp; thúc đẩy đàm phán mở rộng thị trường xuất khẩu cho nhiều mặt hàng; áp dụng thành công nhiều biện pháp để bảo vệ doanh nghiệp và hàng hóa trong nước trong quá trình hội nhập quốc tế; quản lý phát triển thủy điện, nhiệt điện...

Thời gian không chờ đợi

Tuy nhiên, bên cạnh những chuyển biến trên, dường như những tháng gần đây đã không xuất hiện thêm những tín hiệu tích cực mới trong tiến trình tiếp tục xóa bỏ các điều kiện đầu tư kinh doanh không phù hợp trong lĩnh vực công thương. Theo kết quả khảo sát của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), cho tới thời điểm hiện nay, toàn ngành công thương vẫn còn tồn tại khoảng 1.216 điều kiện kinh doanh.

Lãnh đạo Bộ Công thương cũng như các cơ quan chức năng trong Bộ cũng nhận thức được rằng, nếu những điều kiện này không thực sự cần thiết và không được thiết kế, thi hành một cách khoa học, hợp lý sẽ gây cản trở không nhỏ trong việc huy động phát triển nguồn lực để phát triển kinh tế đất nước.

Trong cuộc họp ngày 5/9 với với đại diện hầu hết lãnh đạo các cục, vụ và Tổ công tác cải cách hành chính của Bộ Công thương, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đã yêu cầu, trước mắt, các đơn vị thuộc Bộ cần phải rà soát ngay các thủ tục, điều kiện kinh doanh đã được cắt giảm trong thời gian vừa qua đã phát huy hiệu quả như thế nào.

Bộ trưởng Bộ Công thương TRẦN TUẤN ANH: “Quan điểm của chúng ta là làm một cách triệt để, khách quan và công tâm nhất. Chúng ta cải cách không phải vì bản thân mình mà là vì doanh nghiệp và tiến tới mục đích xa hơn là vì xã hội, đại bộ phận dân chúng. Một khi doanh nghiệp còn phàn nàn, người dân còn kêu than, tức là nhiệm vụ của chúng ta vẫn chưa hoàn thành”.

Từ đánh giá cụ thể kết quả đã làm được, các đơn vị cần nhanh chóng rà soát lĩnh vực mình quản lý để tiếp tục gỡ bỏ các điều kiện kinh doanh, thủ tục hành chính, trên cơ sở chỉ giữ lại các điều kiện cần thiết, tiến tới mục tiêu chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Cái gì có thể tháo gỡ, cắt bỏ được ngay thì cần cắt bỏ ngay. Cái gì chưa cắt bỏ ngay được thì nghiên cứu giải pháp phù hợp.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cũng đã giao thời hạn là, trước ngày 14/9, các đơn vị thuộc Bộ sẽ phải gửi bản tổng hợp việc giải trình sự cần thiết, phương án cắt giảm điều kiện kinh doanh cụ thể và báo cáo Bộ trưởng xem xét. Đặc biệt, phương án này sẽ được đích thân Bộ trưởng chỉ đạo cùng với Tổ công tác xem xét, quyết định việc triển khai cụ thể… Bộ trưởng cũng cho rằng, việc rà soát đánh giá cần làm đồng bộ, chứ không sửa mỗi thứ một ít. Việc sửa đổi, đơn giản hóa, loại bỏ các điều kiện kinh doanh có thể kéo theo sửa đổi nhiều văn bản luật nhưng vẫn quyết tâm thực hiện trên quan điểm là xây dựng môi trường kinh doanh thuận lợi, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Trên tinh thần mà Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đã quán triệt, từ nay đến ngày 14/9, các đơn vị sẽ phải gấp rút tiến hành rà soát các thủ tục, điều kiện kinh doanh, sản xuất trên tất cả các lĩnh vực mà Bộ Công thương chịu trách nhiệm quản lý. Việc rà soát phải được tính toán, thực hiện trên cơ sở và định hướng sau:

Thứ nhất, chuyển đổi phương thức quản lý nhà nước từ nặng về tiền kiểm để chuyển dần sang hậu kiểm trong xây dựng, thực hiện các điều kiện kinh doanh.

Thứ hai, việc xây dựng, thực hiện điều kiện đầu tư kinh doanh phải tính đến các điều kiện gia nhập thị trường theo các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Thứ ba, điều kiện đầu tư, kinh doanh nếu thực sự cần thiết cũng phải đáp ứng các tiêu chí theo quy định tại Điều 7 Luật Đầu tư 2014

Thứ tư, phương án đơn giản hóa, cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh và chuyển đổi phương thức quản lý nhà nước trong từng lĩnh vực phải được đánh giá, xem xét thận trọng về tính khả thi, các điều kiện nguồn lực của cơ quan quản lý nhà nước các cấp, xem xét khả năng phân cấp mạnh mẽ hơn cho các địa phương trong quản lý, thực hiện.

Trên cơ sở xem xét, đánh giá cụ thể và làm việc với các cơ quan, tổ chức có liên quan, Bộ trưởng Bộ Công thương sẽ quyết định phương án cắt giảm và lộ trình cụ thể để triển khai, thực hiện…

Và cũng từ tháng 9/2017 này, đích thân Bộ trưởng Trần Tuấn Anh sẽ chịu trách nhiệm cùng Tổ công tác của Bộ Công thương tiến hành giám sát, rà soát, nhanh chóng cắt giảm các điều kiện được cho là gây ra những vướng mắc và rào cản cho sự phát triển của cộng đồng doanh nghiệp, theo tinh thần Chính phủ kiến tạo.