Phòng ngừa, chấm dứt tảo hôn

Nhiều em gái làm mẹ khi còn rất ít tuổi.

Hiện có tới 40/53 dân tộc thiểu số có tỷ lệ tảo hôn từ 20% trở lên; có 6 dân tộc thiểu số có tỷ lệ tảo hôn từ 50 - 60%, đặc biệt là ở các cộng đồng người Mông, Xinh Mun, La Ha, Gia Rai, Raglay và Bru - Vân Kiều. Trước thực trạng này, năm 2015 Chính phủ đã phê duyệt Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số” giai đoạn 2015 - 2025.

Trong quá trình thực hiện Đề án đã thu hút được sự quan tâm của các tổ chức quốc tế, tổ chức xã hội dân sự tại Việt Nam và sự phối hợp của một số Bộ, ngành liên quan. Tại một số địa phương có tỷ lệ tảo hôn và nguy cơ tảo hôn cao đã có nhiều nỗ lực trong việc giảm thiểu tình trạng tảo hôn, một số tỉnh đã chủ động xây dựng kế hoạch và bố trí kinh phí đề thực hiện.

Điển hình như xã Hùng Lợi - xã thuộc diện đặc biệt khó khăn của huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang với 95% là đồng bào các dân tộc thiểu số như Mông, Nùng, Dao, Tày… sinh sống, mặc dù năm 2011, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa và Gia đình tỉnh Tuyên Quang đã triển khai mô hình “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống” tại xã nhằm tháo gỡ khó khăn trong việc giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Theo thống kê, những năm cao điểm, xã Hùng Lợi có gần 30 trường hợp tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Nhiều em gái mới chỉ 15, 16, tuổi vẫn còn ngồi trên ghế nhà trường đã phải nghỉ học để lấy chồng. Thế nhưng, không những giải quyết được khó khăn như gia đình kỳ vọng mà cái nghèo còn chồng chất, đeo bám hơn. Do tảo hôn, nhiều em mang thai sớm khi cơ thể chưa hoàn thiện về tâm lý, sinh lý khiến tỉ lệ tử vong mẹ trong độ tuổi từ 15 - 19 cao hơn so với các bà mẹ trưởng thành. Việc sinh đẻ ở lứa tuổi vị thành niên khi cơ thể cha mẹ chưa phát triển hoàn thiện cũng ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển của trẻ.

Hiện Ban Chỉ đạo đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2015 - 2025” với nòng cốt là lãnh đạo chủ chốt các ban, ngành của xã tiếp tục phối hợp với các Tổ tư vấn tại thôn nắm bắt tình hình, tham gia tháo gỡ, hòa giải nếu có trường hợp tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Có thể nói tại nhiều địa phương vùng sâu, vùng xa câu chuyện tảo hôn vẫn không phải là hiếm. Bởi vậy, hội thảo lần này chính là dịp để các bên liên quan cùng xem xét, thảo luận những bài học về các yếu tố và rào cản chính ảnh hướng đến thực tiễn trong thực hiện phòng ngừa, chấm dứt tảo hôn và kết hôn trẻ em đồng thời chỉ ra những cơ hội hợp tác đa ngành của các bên liên quan và lồng ghép biện pháp can thiệp về tảo hôn vào các chương trình phát triển và chương trình kinh tế - xã hội trong điệu kiện của Việt Nam, đặc biệt đối với những dân tộc thiểu số.

Các đại biểu nhất trí với những khuyến nghị đưa ra tại Hội thảo về cải cách chính sách và nghiên cứu trong thời gian tới nhằm chấm dứt tình trạng tảo hôn ở Việt Nam sẽ được tổng hợp và giới thiệu với các Bộ, ngành, địa phương và tổ cưhức liên quan trong nước để có hành động cụ thể cho ngành, lĩnh vực cũng như từng địa phương trong cả nước.

“Giảm thiểu tình trạng tảo hôn, đặc biệt trong đồng bào DTTS là một cuộc chiến lâu dài và nhiều thách thức. Để giải quyết vấn đề tảo hôn thì phải đi liền với giải quyết các vấn đề kinh tế - xã hội khác, tuy nhiên không thể nóng vội, mà cần có cách tác động phù hợp, hiệu quả đối với các dân tộc và vùng miền khác nhau, trong đó có cả người Kinh”, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hà Hùng nhấn mạnh.

Thu Trang