Sau 31 năm, Nhật Bản quay lại đánh bắt cá voi

Con cá voi minke đầu tiên được đưa về bờ biển Nhật Bản sau 31 năm (Nguồn: Reuters).

Nối lại đánh bắt thương mại

Đoàn tàu trở lại sau vài giờ với 2 con cá voi minke xám. Một con cá voi trong số đó dài hơn 8 m, được cẩu từ tàu lên xe tải và chở tới nhà kho, nơi những ngư dân xếp hàng lần lượt đổ chén rượu sake lên thân cá trong nghi thức tẩy uế và ăn mừng hoạt động đánh bắt.

5 tàu cá ở Kushiro sẽ đánh bắt tổng cộng 227 con cá voi từ giờ tới cuối tháng 12 năm nay – theo cơ quan ngư nghiệp Nhật Bản. Hạn mức bao gồm 52 con cá voi minke, 150 con cá voi bryde và 25 con cá voi sei. Từ nhiều năm nay, Nhật Bản đã đánh bắt cá voi ở vùng biển Nam Cực, với mục đích mà họ tuyên bố là để “phục vụ nghiên cứu khoa học”.

Hoạt động đánh bắt thương mại của Nhật Bản làm dấy lên nhiều chỉ trích từ các nhà hoạt động môi trường và những nước phản đối săn cá voi. Hồi tháng 12/2018, Nhật Bản tuyên bố rút khỏi Hiệp định chung về đánh bắt cá voi của Ủy ban Cá voi Quốc tế (IWC). Hiệp định này có hiệu lực từ năm 1985 để giúp các loài cá voi nguy cấp bị đánh bắt quá mức có thời gian phục hồi.

Để trở lại đánh bắt cá voi thương mại, Nhật Bản đã chính thức rút khỏi IWC, tổ chức có nhiệm vụ bảo tồn số lượng cá voi trong tự nhiên. Nhật Bản tham gia IWC từ năm 1951. Chính phủ của Thủ tướng Shinzo Abe gần đây cho rằng vai trò của IWC là đảm bảo số lượng cá voi để đánh bắt bền vững, chứ không phải là cấm hoàn toàn việc này.

Hiện nay, Nhật Bản cùng với Iceland và Na Uy là 3 quốc gia cho phép đánh bắt cá voi thương mại. Phạm vi đánh bắt được giới hạn ở vùng biển thuộc chủ quyền Nhật Bản. Quốc gia này cũng sẽ ngừng đánh bắt cá voi ở vùng biển Nam Cực.

Những loài cá voi sống ở biển Nhật Bản bao gồm cá voi minke và cá voi bryde nằm trong danh mục loài ít quan tâm và cá voi sei thuộc danh mục loài nguy cấp trong Sách Đỏ của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN).

Ngành công nghiệp “tí hon”

Mặc dù Nhật Bản đã nối lại hoạt động đánh bắt cá voi thương mại, nhưng thực tế thì nhu cầu thịt cá voi ở thị trường nước này đã giảm mạnh trong hàng thập kỷ qua. Từ mức tiêu thụ 200.000 tấn thịt cá voi/năm vào thập niên 1960, con số trong những năm gần đây chỉ là 5.000 tấn.

Các chuyên gia cho rằng việc Nhật Bản quay lại đánh bắt cá voi thương mại sẽ gây ảnh hưởng mạnh mẽ đến số lượng cá voi trên thế giới. Cá voi sống lâu nhưng sinh sản chậm, vì thế loài này sẽ mất rất nhiều thời gian để phục hồi.

Ngành đánh bắt cá voi của Nhật Bản có nguồn gốc từ thế kỷ 19, phát triển mạnh trong khoảng thời gian sau Thế chiến II, khi nước Nhật thiếu thực phẩm và thịt cá voi trở thành nguồn cung cấp protein quan trọng cho người dân trong một nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng.

Đối với những làng chài ở bờ biển phía Nam Nhật Bản, nơi từng phát triển mạnh nhờ ngành đánh bắt cá voi trong quá khứ, việc trở lại đánh bắt thương mại là một cột mốc lịch sử sau nhiều năm chật vật.

Mặc dù nhận được nhiều sự chú ý của cộng đồng quốc tế, đánh bắt cá voi chỉ là một ngành công nghiệp tí hon tại Nhật Bản. Số lượng thịt cá voi tiêu thụ hàng năm chỉ đạt 0,1% tổng số lượng thịt tiêu thụ. Chỉ có khoảng 300 người liên quan trực tiếp đến công việc đánh bắt cá voi.

Các chuyên gia bảo tồn nhận định sẽ mất nhiều thời gian để khôi phục nhu cầu dành cho loại sản phẩm này, thậm chí nhu cầu thịt cá voi ngày càng giảm ở Nhật Bản có thể khiến việc đánh bắt không còn có ý nghĩa kinh tế.