Trả giá đắt khi ứng xử không có văn hóa với thiên nhiên

Đại biểu thảo luận tại buổi đối thoại về “vai trò sinh thái của hệ thống cồn bãi tự nhiên - Ứng xử các bên liên quan hướng tới phát triển bền vững TP Hội An”.

Trước đó vào chiều 23/11, cũng tại TP Hội An đã diễn ra buổi đối thoại về “Vai trò sinh thái của hệ thống cồn bãi tự nhiên - Ứng xử các bên liên quan hướng tới phát triển bền vững TP Hội An”.

Tại các buổi đối thoại về các lĩnh vực trên, các chuyên gia cho rằng lưu vực sông và vùng bờ biển là 2 hệ thống tự nhiên liên kết với nhau về mặt không gian và tính quan trọng, đặc biệt đối với tài nguyên nước và các dạng tài nguyên thiết yếu khắc phục vụ sự phát triển của quốc gia và đời sống của người.

Ngoài ra, lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn là một trong số lưu vực sông lớn ở nước ta, có ảnh hưởng trực tiếp xuống vùng bờ biển Quảng Nam - Đà Nẵng.

Quang cảnh đối thoại bàn tròn cấp cao về quản lý tổng hợp lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn.

Thế nhưng, các chuyên gia nhận định, các hoạt động phát triển kinh tế mạnh mẽ cùng với cách tiếp cận quản lý tài nguyên nước hiện nay chưa hoàn toàn phù hợp với lưu vực sông Vu Gia -Thu Bồn và vùng bờ Quảng Nam - Đà Nẵng.

Đây là nhân tố làm suy giảm chức năng và sự sống của lưu vực và là yếu tố trở ngại cho phát triển kinh tế - xã hội của TP Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam trong tương lai.

Ông Nguyễn Sự, nguyên Bí thư TP Hội An cho rằng: Nếu chúng ta ứng xử không có văn hóa với tự nhiên thì sẽ trả giá đắt. Bởi Hội An phát triển bắt đầu từ phố cổ, nhưng chỉ dừng lại ở đô thị cổ thì không còn là Hội An nữa. Vì Hội An còn có bờ biển dài, có sông rạch… Tất cả điều này tạo ra giá trị của Hội An.

Nếu Hội An không giữ gìn văn hóa, không tiếp kiến văn hóa thì Hội An không phải là Hội An.

Một góc khu dự trữ sinh quyển Cù Lao Chàm.

Đại diện của BQL Khu dự trữ sinh quyển Cù Lao Chàm cho rằng, các hệ sinh thái hiện đang chịu tác động rất lớn từ hoạt động của con người suốt chiều dài từ thượng nguồn sông Vu Gia - Thu Bồn cho đến tận quần đảo Cù Lao Chàm.

Hệ thống đập thủy điện bậc thang, việc khai thác rừng, khoáng sản, sử dụng hóa chất trong sản xuất nông nghiệp, chất thải sinh hoạt, dịch vụ du lịch… chính là nguồn phát thải gây ô nhiễm và đang tạo ra áp lực rất lớn so với khả năng chịu đựng của các hệ sinh thái.

Không chỉ có vậy mà xu thế đầu tư các công trình để phát triển các loại hình dịch vụ du lịch có sử dụng tài nguyên thiên nhiên đang ngày càng gia tăng.

Trong khi đó, Hội An đang nhận được rất nhiều dự án đầu tư tại các khu vực nhạy cảm về sinh thái và môi trường; đặc biệt các dự án xây dựng trực tiếp trên hầu hết hệ thống cồn bãi tự nhiên ven sông, ven biển thuộc vùng đệm và kể cả vùng lõi của Khu dự trữ sinh quyển Cù Lao Chàm - Hội An.

Nỗ lực cứu Cửa Đại, TP Hội An bằng bao tải cát chắn sóng.

Chính vì lẽ trên bà Trần Thị Hồng Thúy - Giám đốc BQL khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm nhận định: “Với xu thế này, Khu dự trữ sinh quyển Cù Lao Chàm - Hội An sẽ khó thực hiện được sứ mệnh đảm bảo sự hài hòa giữa con người với thiên nhiên, bảo tồn và phát huy giá trị tài nguyên của địa phương nhưng mang ý nghĩa toàn cầu”.

Các đại biểu đã rất quan tâm đến vai trò của hệ thống cồn bãi tự nhiên thuộc vùng hạ lưu sông Thu Bồn và phân tích trên các góc độ như, thủy động lực dòng chảy, ổn định địa chất bờ sông bờ biển; kiểm soát ô nhiễm, chống xói lở tự nhiên; duy trì đa dạng sinh học và phát triển nguồn lợi thủy sản và cuối cùng là sinh kế cộng đồng địa phương.

Theo các nhà khoa học, xét trên cả 3 phương diện vị trí, quy mô, hạng mục đầu tư và quy trình vận hành của các dự án có thể thấy rằng, chúng đe dọa đến lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn và dẫn đến nguy cơ Khu dự trữ sinh quyển sẽ không còn tính hoang sơ, suy giảm sức khỏe của các hệ sinh thái và tính đa dạng sinh học, mất đi các sinh cảnh tự nhiên vốn đã rất yếu và mong manh.