Tuần tồi tệ của Tổng thống Mỹ Donald Trump

Hai nhân chứng William Taylor và George Kent xuất hiện trong phiên điều trần công khai ngày 13/11. Nguồn: AP.

Điều trần công khai

Hai nhân chứng tham gia điều trần ngày 13/11 bao gồm Quyền Đại sứ Mỹ tại Ukraine William Taylor và Phó trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề châu Âu và châu Á George Kent. Cả hai nhân vật đưa ra nhiều lời khai giống như những gì từng đưa ra trong các phiên điều trần kín được tổ chức hồi tháng trước. Ông Taylor khai trước giới lập pháp về một đoạn hội thoại khác mà trong đó ông Trump một lần nữa đề cập tới việc Ukraine cần chính thức mở một cuộc điều tra nhằm vào gia đình cựu Phó Tổng thống Joe Biden – nhằm tăng cường động lực cho chiến dịch tái tranh cử của ông vào năm 2020. Theo lời khai của ông Taylor, trong một cú điện đàm với Đại sứ Mỹ tại Liên minh Châu Âu (EU) Gordon Sondland, ông Trump đã được thông báo rằng phía Ukraine đã sẵn sàng “thực hiện” các cuộc điều tra như được đề nghị. Thông tin về cuộc điện đàm được một phụ tá của ông Taylor tình cờ nghe được và sau đó báo lại cho ông. Cuộc điện đàm đó được thực hiện vào ngày 26/7 năm nay, chỉ 1 ngày sau cú điện đàm giữa ông Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky – thời điểm ông Trump thúc giục người đồng cấp Ukraine điều tra gia đình nhà Biden. Ông Taylor nói rằng, phụ tá của ông là ông David Holmes còn hỏi ông Sondland rằng ông Trump suy tính gì về vấn đề Ukraine. Ông Sondland đáp lại rằng, ông Trump “quan tâm hơn tới các cuộc điều tra nhằm vào nhà Biden, mà hiện ông Giuliani (luật sư riêng của ông Trump) đang thúc đẩy”.

Tại phiên điều trần, ông Kent khai rằng ông Trump “cố gắng bôi nhọ” đối thủ chính trị của mình, bác bỏ luận điểm của ông Trump cho rằng ông đang cố gắng chống lại nạn tham nhũng ở Ukraine. Còn ông Taylor cho rằng “không có lý do về mặt chính sách nào” và cũng “không có lý do về mặt an ninh quốc gia nào” để ông Trump phải đóng băng khoản tiền viện trợ quân sự cho Ukraine – mặc dù Nhà Trắng từng nói rằng có nhiều lý do hợp pháp để họ làm vậy.

Quyền Chánh văn phòng Nhà Trắng "lọt tầm ngắm"

Tên của ông Mick Mulvany, quyền Chánh văn phòng Nhà Trắng, xuất hiện nhiều lần trong phiên điều trần vừa qua. Ông được hai nhân chứng xác nhận là nhân vật có vai trò trung tâm dẫn tới quyết định đóng băng khoản viện trợ quân sự cho Ukraine. Còn nhớ, trong một cuộc họp báo tổ chức hồi tháng 10 vừa qua, ông Mulvany dường như có pha vạ miệng khi thừa nhận rằng có việc “trao đổi lợi ích” trong cú điện đàm Trump - Zelensky, để rồi sau đó chối bỏ điều đã nói.

Đây là một tín hiệu cho thấy đảng Dân chủ đang tìm cách đào sâu hơn vào vai trò của ông Mulvany trong vụ bê bối liên quan tới Ukraine. Ông Mulvany từng bác một trát yêu cầu làm nhân chứng trước các Ủy ban của Hạ viện.

Trong phiên điều trần, mặc dù phía đảng Cộng hòa liên tục tranh luận rằng những nhân chứng như ông Kent và Taylor chỉ là người nhận được thông tin trao tay qua nhiều lần, nhưng điều này càng khiến người ta muốn nhanh chóng nghe lời khai từ những nhân chứng đầy giá trị như ông Mulvany – người thân cận với ông Trump. Ông Mulvany hồi tháng trước từng nói với các phóng viên rằng nên “bỏ qua” cáo buộc trao đổi lợi ích, và nói rằng điều này “sẽ gây ra ảnh hưởng chính trị đối với chính sách ngoại giao”. Tuy nhiên, ông Taylor cho rằng, trong suốt 50 năm phục vụ cộng đồng của mình, ông chưa từng thấy một ví dụ nào khác về việc nguồn viện trợ nước ngoài bị đem ra trao đổi để thu về lợi ích chính trị hoặc lợi ích cá nhân của một Tổng thống.

Thêm diễn biến bất lợi

Đến ngày 15/11, trong phiên điều trần kín lấy lời khai của David Holmes, nhà ngoại giao này cho hay vị Đại sứ Anh tại EU Gordon Sondland đã nói với Tổng thống Trump rằng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky rất "yêu quý ông" và sẵn sàng mở cuộc điều tra mà ông Trump đề nghị trước đó - theo lời khai từ một quan chức làm việc tại Kiev đã nghe lén được đoạn hội thoại này. Trong phiên điều trần, ông Holmes khai với các nhà lập pháp rằng, Đại sứ Mỹ tại Liên minh Châu Âu (EU) Gordon Sondland từng nói với ông Trump rằng Tổng thống Ukraine sẽ làm "bất cứ điều gì mà ông yêu cầu" và rằng ông Sondland cũng xác nhận phía Ukraine sẽ "mở cuộc điều tra". Theo ông Holmes, cuộc hội thoại mà ông nghe lén được giữa ông Trump và ông Sondland diễn ra chỉ 1 ngày sau khi ông Trump đề nghị ông Zelensky mở cuộc điều tra nhằm vào cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ông Holmes cũng xác nhận lời khai trước đó của ông Bill Taylor - nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ tại Ukraine. Trong phiên điều trần công khai đầu tiên tổ chức 13/11 vừa qua, ông Taylor khai rằng ông Holmes đã báo cho ông về cuộc hội thoại Trump - Sondland mà ông nghe lén được.

Như vậy, lời khai mới nhất của ông Holmes một lần nữa đẩy ông Trump vào chỗ bất lợi, bởi thêm bằng chứng rằng ông Trump đã thúc ép Ukraine mở cuộc điều tra nhằm vào đối thủ chính trị của ông và làm dấy lên nhiều câu hỏi mới đối với ông Sondland - người có khả năng sẽ phải ra điều trần trong tuần tới.

"Ông Sondland nói với ông Trump rằng ông Zelensky “rất quý mến ông" - ông Holmes khai nhận, theo bản sao chép lời khai trong phiên điều trần. - Tôi còn nghe Tổng thống Trump hỏi: Vậy là ông ta sẽ mở cuộc điều tra? Và Đại sứ Sondland trả lời rằng ông ấy sẽ làm, thêm rằng Tổng thống Zelensky sẽ làm bất cứ điều gì mà ông yêu cầu". Ông Holmes giải thích rằng ông Sondland nói chuyện với ông Trump bằng điện thoại di động cá nhân, và lý do mà ông nghe lén được cú điện đàm này là bởi ông Sondland nói chuyện rất to ngay trong một nhà hàng ở thủ đô Kiev, Ukraine. "Mặc dù điện thoại của Đại sứ Sondland không ở chế độ loa ngoài, nhưng tôi có thể nghe thấy giọng của Tổng thống qua tai nghe của điện thoại. Giọng của Tổng thống thì rất to và dễ nhận ra, và Đại sứ Sondland để điện thoại cách xa tai của ông ấy trong một khoảng thời gian, thế nên âm thanh phát ra khá lớn" - ông Holmes giải thích.

Trong phiên điều trần kín, ông Holmes cũng xác nhận về suy nghĩ của Tổng thống Trump về Ukraine, nói rằng ông đã hỏi ông Sondland rằng "có đúng là Tổng thống chả quan tâm gì tới vấn đề Ukaine không?". Sau khi đặt câu hỏi trên, ông Sondland trả lời ông Holmes rằng ông Trump chỉ quan tâm tới "chuyện lớn". Và khi ông Holmes nói rằng chiến sự ở Ukraine cũng là chuyện lớn, thì ông Sondland trả lời: "Những chuyện lớn mà có lợi cho Tổng thống, như cuộc điều tra nhằm vào ông Biden mà ông Giuliani (luật sư riêng của ông Trump) đang thúc đẩy".

Ông Holmes cũng đề cập thêm nhiều chi tiết liên quan tới vụ việc đóng băng khoản viện trợ quân sự của Mỹ cho Ukraine, mặc dù ông không trực tiếp nắm được lý do thực sự đằng sau nó.