Đảm bảo quyền cho người chuyển giới: Cần những điều chỉnh phù hợp

Lê Bảo 28/09/2018 08:20

Bộ Y tế đang xây dựng Dự thảo Luật Chuyển giới. Đây được xem là bước tiến nhằm đảm bảo quyền bình đẳng cho người chuyển giới. Tuy nhiên, có nhiều quy định chưa nhận được sự đồng thuận của cộng đồng người chuyển giới.

Bị từ chối việc làm vì là người chuyển giới

Một nghiên cứu về người chuyển giới nữ sinh sống và làm việc tại TPHCM gần đây cho thấy, 45% bị từ chối việc làm do phân biệt đối xử dựa trên bản dạng giới. Điều này, phần nào giải thích cho thực tế chỉ có 4% những người tham gia khảo sát có các việc làm ở khu vực chính thức (có hợp đồng lao động và được hưởng các chế độ, lợi ích của người lao động) và có tới 13% kiếm sống bằng nghề mại dâm.

Bên cạnh đó, tình trạng bị lạm dụng tình dục và bạo lực trong cộng đồng chuyển giới cũng ở mức đáng báo động. 23% cho biết đã bị buộc phải quan hệ tình dục, và 16% bị bạo lực tình dục. Ngoài ra, 83% người được hỏi chia sẻ là bị chế giễu bởi vì họ là người chuyển giới. Tuy nhiên, những con số kể trên chưa thể phản ánh đầy đủ về bức tranh cộng đồng chuyển giới ở Việt Nam do chưa đề cập đến cộng đồng người chuyển giới nam, những người chuyển giới chưa lộ diện và chưa đến độ tuổi thành niên.

Đáng chú ý theo nghiên cứu, những năm gần đây, người chuyển giới ở Việt Nam đang ngày càng hiển hiện rõ rệt. Ước tính có khoảng 300.000 đến 500.000 người chuyển giới. Tuy nhiên các rào cản về mặt xã hội, văn hóa và pháp lý đang đặt người chuyển giới trở thành nhóm dễ bị tổn thương. Họ bị bắt nạt, kỳ thị và phân biệt đối xử ở chính gia đình và cộng đồng. Cơ hội tiếp cận việc làm và y tế của họ cũng bị giới hạn. Trong khi các dịch vụ y tế, pháp lý và xã hội cho người dân nói chung đang ngày càng cải thiện, nhưng dịch vụ cho người chuyển giới hầu như không có.

Hiện nay, cả nước có 3 cơ sở khám chữa bệnh đã được Bộ Y tế cho phép thực hiện xác định lại giới tính, bao gồm: Bệnh viện Nhi trung ương, Hữu nghị Việt Đức và Nhi đồng 2 TPHCM.

Không nhất thiết phải bắt buộc can thiệp y học

Hiện Bộ Y tế đang dự thảo Luật Chuyển đổi giới tính, tuy nhiên theo ThS Đinh Thị Thu Thủy, chuyên viên Vụ Pháp chế - Bộ Y tế, có một số điểm quan trọng chưa nhận được sự đồng thuận của cộng đồng người chuyển giới. Cụ thể, tại Điểm 5, Điều 2, Dự thảo quy định: “Can thiệp y học để chuyển đổi giới tính là một hoặc toàn bộ quá trình từ điều trị nội tiết tố sinh dục đến phẫu thuật ngực, phẫu thuật bộ phận sinh dục để thay đổi giới tính khác với giới tính sinh học hoàn thiện”.

Như vậy, theo điểm này, các cá nhân muốn được thừa nhận là người chuyển đổi giới tính bắt buộc phải điều trị nội tiết tố sinh dục và phẫu thuật ngực hoặc bộ phận sinh dục. Trong khi đó, cộng đồng người chuyển giới không phải ai cũng có nhu cầu chuyển đổi giới tính thông qua việc can thiệp y học vì các lý do khác nhau, như chí phí rất cao, tỷ lệ thành công ở mức thấp hơn từ nam sang nữ. Mặt khác, phẫu thuật chuyển giới hoàn toàn đồng nghĩa với việc phải hy sinh đi nhiều năm tháng tuổi thọ nên nhiều người không muốn làm vì rủi ro quá lớn.

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, nhiều quốc gia đã công nhận về mặt pháp lý đối với người chuyển giới mà không cần trải qua quá trình điều trị hormone hoặc phẫu thuật.

Thực tế tại hội thảo về “Luật chuyển đổi giới tính vì người chuyển giới” do Trung tâm phát triển Cộng đồng tổ chức mới đây, nhiều đại biểu đã thẳng thắn cho rằng, quy định như Khoản 5, Điều 2 của dự thảo sẽ dẫn đến rất nhiều người chuyển giới ở Việt Nam có nguy cơ không được hưởng lợi từ dự thảo Luật này vì một số điều kiện như về kinh tế, họ không có đủ tiền để chi trả; về sức khỏe một số người không đáp ứng với hormone, bị shock khi tiêm hormone dẫn tới tử vong, hoặc điều kiện sức khỏe không thể sử dụng hormone hay phẫu thuật. Hoặc như trong quy định về đối tượng chuyển giới phải là người độc thân cũng đang gây ra nhiều băn khoăn.

Theo Dự thảo, người chuyển giới phải ở trong 3 trường hợp: Một là chưa lấy vợ lấy chồng, hai là lấy vợ, lấy chồng nhưng đã ly dị, ba là lấy vợ lấy chồng không ly dị nhưng chồng/vợ chết. Sở dĩ quy định như vậy vì liên quan đến quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình chỉ cho phép kết hôn giữa nam với nữ chứ không thừa nhận kết hôn đồng giới nam với nam, nữ với nữ. Vì vậy, một cặp vợ chồng đang trong thời gian hôn nhân hạnh phúc mà một trong 2 người muốn chuyển giới thì họ sẽ buộc phải ly hôn?

(0) Bình luận
Nổi bật
    Tin mới nhất
    Đảm bảo quyền cho người chuyển giới: Cần những điều chỉnh phù hợp

    POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO