Đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học: Quyết tâm thực hiện
Thời gian qua Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đang tích cực để xây dựng dự thảo Đề án từng bước đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ 2 trong trường học giai đoạn 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2045.
Triển khai bài bản
Theo Bộ GDĐT, dự thảo Đề án đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học giai đoạn 2025 - 2035, tầm nhìn 2045 đã được xây dựng và bước đầu xin ý kiến tham vấn. Dù xác định lộ trình “từng bước”, nhưng việc triển khai cần khẩn trương, nghiêm túc và bài bản, nhất là trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.
Thực tế cho thấy, năm học 2025 - 2026, các địa phương thực hiện tuyển sinh vào 10 THPT công lập đầu tiên học Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) 2018. Dù ngoại ngữ không còn là môn thi bắt buộc với mọi tỉnh, thành nhưng ghi nhận thực tế có gần 60 địa phương chọn Tiếng Anh là môn thứ 3 thi lớp 10, bên cạnh Toán và Ngữ văn. Một số nơi như Hà Nội, Hải Phòng, Huế, Lào Cai... thi ngoại ngữ (gồm Tiếng Anh và một số ngoại ngữ khác).
Ở năm học trước, Sở GDĐT Hà Nội đã triển khai đào tạo nâng chuẩn năng lực IELTS cho 1.900 giáo viên ngoại ngữ đã đạt chuẩn theo khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc của Việt Nam. Đây là một trong những nỗ lực nhằm nâng cao chất lượng đào tạo ngoại ngữ của thành phố. Bởi theo các nhà giáo, điều kiện dạy học, thiếu giáo viên cũng như thời lượng dạy tiếng Anh trong trường học hiện nay còn ít, là cản trở lớn nhằm đảm bảo dạy bộ môn này hiệu quả. Ông Trần Thế Cương - Giám đốc Sở GDĐT Hà Nội cho biết, năng lực ngoại ngữ của học sinh Hà Nội hiện xếp thứ 3/63 tỉnh, thành phố trên toàn quốc. Địa phương tiên phong, quyết tâm thực hiện các giải pháp để dần dần từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học.
Mới đây, Sở GDĐT Hà Nội đã tổ chức khai giảng khóa đào tạo tiếng Anh và phương pháp dạy học cho giáo viên các môn Toán, Khoa học, Vật lý, Hóa học, Tin học hệ song bằng Cambridge với sự tham gia của 100 thầy cô giáo ưu tú. Hoạt động này có ý nghĩa chiến lược trong việc triển khai Đề án Ngoại ngữ Quốc gia; cụ thể hóa kế hoạch của UBND TP Hà Nội về dạy và học ngoại ngữ trong các trường phổ thông đến năm 2025; thể hiện quyết tâm của ngành giáo dục Thủ đô trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo, sẵn sàng hội nhập và tiếp cận chuẩn quốc tế.
Còn tại TPHCM, từ năm học 2025 - 2026 Sở GDĐT đã bắt đầu chuẩn bị cho lộ trình từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ 2 trong trường học với 2 giai đoạn và những giải pháp cụ thể. Đề cập việc chuẩn bị các bước trong xây dựng lộ trình đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ 2 trong trường học, bà Lâm Hồng Lãm Thúy - Trưởng phòng Giáo dục Phổ thông (Sở GDĐT TPHCM) nhận định, thành phố có nhiều thuận lợi khi thí điểm triển khai nhờ hiệu quả triển khai các chương trình, đề án ngay từ lớp 1 như Chương trình tăng cường tiếng Anh từ năm học 1998 -1999, Chương trình tiếng Anh tích hợp (Đề án 5695 - Dạy và học các môn toán, khoa học và tiếng Anh tích hợp chương trình Anh và Việt Nam từ năm học 2014 - 2015… Từ đó, Sở GDĐT TPHCM xây dựng 4 bước triển khai, bắt đầu từ việc nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường.
Xây dựng môi trường học tập và sử dụng tiếng Anh
Từ Kết luận số 91 về thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện GDĐT cho đến Nghị quyết 71 về đột phá phát triển GDĐT, Bộ Chính trị nhấn mạnh và chỉ ra nhiệm vụ, giải pháp yêu cầu ngành GDĐT tăng cường việc dạy và học ngoại ngữ, từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ 2 trong trường học và dạy ngôn ngữ của các nước láng giềng.
Trên cơ sở pháp lý cũng như xuất phát từ thực tế, lợi thế của việc dạy và học tiếng Anh tại TPHCM gần 20 năm trở lại đây, TS Nguyễn Văn Hiếu - Giám đốc Sở GDĐT TPHCM cho rằng, để thực hiện đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ 2 trong trường học cần tập trung vào một số giải pháp. Trong đó, đáng lưu ý là xây dựng môi trường học tập và sử dụng tiếng Anh thuận lợi, khuyến khích học sinh sử dụng tiếng Anh trong giao tiếp hằng ngày. Đổi mới phương pháp dạy và học tiếng Anh, chú trọng phát triển năng lực giao tiếp, ứng dụng tiếng Anh trong thực tế. Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên tiếng Anh, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên các môn học có trình độ tiếng Anh đáp ứng yêu cầu dạy học trong môi trường hội nhập quốc tế…
TS Nguyễn Thị Mai Hữu - Trưởng ban Quản lý Đề án ngoại ngữ quốc gia (Bộ GDĐT), các chính sách liên quan đến phát triển ngoại ngữ đang là nhu cầu cấp bách cho tất cả các trường từ phổ thông đến đại học. Với xuất phát điểm và điều kiện của mỗi cơ sở giáo dục là khác nhau, để đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học, cần phải chuẩn bị các bước để hiện thực hóa điều đó. Mục tiêu đến năm 2045, các trường học có thể sử dụng tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai, phục vụ dạy - học các môn học khác và giao tiếp trong nhà trường.
GS.TS Lê Anh Vinh - Viện trưởng Khoa học giáo dục Việt Nam nhìn nhận, để khuyến khích học sinh học tiếng Anh, chúng ta không chỉ đưa ra khẩu hiệu: “Tiếng Anh là môn học quan trọng” mà cần tiếp cận theo hai phương diện, đó là đáp ứng nhu cầu thực tế và nâng cao chất lượng giảng dạy.
Ngoài ra, một yêu cầu không thể thiếu là để đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học là việc đòi hỏi sự cam kết lâu dài từ toàn hệ thống giáo dục, gia đình và xã hội.
