Tìm cách chống nạn chuyển giá

Các chuyên gia nghiên cứu chỉ số năng lực cạnh tranh quốc gia từng nhận xét, 9% doanh nghiệp FDI lãi rất ít thừa nhận có chuyển giá, đặc biệt có 30% doanh nghiệp FDI đã thừa nhận chuyển giá. TS. Nguyễn Văn Nghệ - đại diện Đại học Cảnh sát nhân dân thông tin, báo cáo thường niên doanh nghiệp Việt Nam do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam vừa công bố, trong 3 loại hình doanh nghiệp, khối FDI có tỷ lệ doanh nghiệp thua lỗ cao nhất, có những thời điểm lên đến 51,2%.

Riêng trong 3 năm từ 2012 – 2014 tỷ lệ này cũng xấp xỉ 48%. Một điều bất hợp lý là dù thua lỗ liên tục nhưng doanh nghiệp FDI vẫn mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh. Ban Quản lý các Khu chế xuất - Khu nghiệp TP HCM cho hay, theo thống kê trong 3 năm gần nhất từ 2013 – 2015 tình trạng kê khai lỗ của doanh nghiệp FDI tại Khu chế xuất - Khu công nghiệp thành phố tương đối lớn. Bình quân trong 3 năm có khoảng 31,4%, tỷ lệ doanh nghiệp FDI kê khai lỗ và có số lỗ lũy kế vượt vốn điều lệ chiếm tỷ lệ khoảng 15,8% trong tổng số các doanh nghiệp đang hoạt động.

Mặc dù tình trạng chuyển giá của doanh nghiệp FDI diễn biến phức tạp song công tác quản lý còn nhiều khó khăn, quan hệ phối hợp giữa các cơ quan liên quan còn lỏng lẻo và chưa mang lại hiệu quả như mong đợi. Phòng Cảnh sát kinh tế (PC46), Công an TP. HCM thừa nhận mặc dù giữa Tổng cục Cảnh sát và Tổng cục Thuế đã có quy chế phối hợp từ cách đây 10 năm, tuy nhiên công tác phối hợp giữa cơ quan cảnh sát kinh tế và Cục Thuế TP HCM còn hạn chế. Phòng Cảnh sát kinh tế không có chức năng quản lý các doanh nghiệp FDI, vì vậy không thể cung cấp thông tin. Đây cũng là nguyên nhân trong 10 năm qua PC46 chưa nhận được một hồ sơ nào của Cục Thuế thành phố đề nghị xử lý các hành vi vi phạm về chuyển giá.

Nói về vướng mắc trong công tác quản lý giá, bà Lê Thị Thu Hương – Phó Giám đốc Cục Thuế TP HCM cho hay, doanh nghiệp báo cáo tài chính cho ngân hàng tốt nhưng báo cáo cơ quan thuế lại rất xấu xí và thường xuyên thua lỗ. Nếu có hai báo cáo tài chính này so sánh sẽ phát hiện ra doanh nghiệp trốn thuế. Theo bà Lê Thị Thu Hương, ngành thuế có quy chế phối hợp giữa ngành thuế với ngân hàng nhưng phối hợp chưa tốt. Khi cơ quan thuế muốn kiểm tra thông tin doanh nghiệp ở ngân hàng lại gặp nhiều khó khăn.

Ông Nguyễn Duy Bách – Sở Kế hoạch và Đầu tư TP HCM cho biết, để hạn chế tình trạng chuyển giá, Sở Kế hoạch và Đầu tư khẳng định, trước hết cần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về quản lý giá chuyển nhượng của giao dịch liên kết, chống chuyển giá hướng đến ban hành Luật Chống chuyển giá. Đồng thời hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu về dự án đầu tư, vốn đầu tư của dự án tại thời điểm cấp mới và các thời điểm điều chỉnh, sửa đổi chứng nhận đăng ký đầu tư, đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp.

Bà Lê Thị Thu Hương cho biết, hiện Bộ Tài chính đã soạn thảo Dự thảo Nghị định quy định về quản lý giá chuyển nhượng của các giao dịch liên kết, chống chuyển giá. Trong đó có quy định rõ trách nhiệm phối hợp của 7 đơn vị liên quan bao gồm: Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Thông tin – Truyền thông, Bộ Công thương và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Với quy định như trên, công tác phối hợp giữa các đơn vị trong công tác chống chuyển giá sẽ cụ thể và mang lại hiệu quả hơn.