Mỹ khẳng định vẫn là đồng minh đáng tin cậy của Philippines

Ông Daniel Russel khẳng định Washington
vẫn duy trì mối quan hệ đáng tin cậy với Philippines trong hôm 24/10. (Nguồn: Reuters).

Ông Daniel Russel, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương, trong một cuộc họp báo tại Manila đã rút lại quan điểm trước đây của Mỹ liên quan tới chiến dịch truy quét tội phạm ma túy ở Philippines, nói rằng Mỹ ủng hộ nỗ lực chống tội phạm ma túy của chính phủ Philippines, theo Reuters.

Tuy nhiên, vị quan chức này nói rằng nước Mỹ vẫn quan ngại về con số người chết mà chiến dịch này gây ra, gọi đó là “điều tồi tệ” và “không phải một chiều hướng tích cực”.

Hồi tháng 8 vừa qua, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Mark Toner từng nói rằng Washington “quan ngại sâu sắc” về các “vụ giết người ngoại tụng” của Tổng thống Rodrigo Duterte và thúc giục chính phủ của ông này đảm bảo rằng các quan chức hành pháp tuần thủ “cam kết nhân quyền” của đất nước này.

Trong cùng tháng đó, Đại sứ quán Mỹ tại Philippines đã kêu gọi nước này “đảm bảo rằng các nhà hành pháp thực hiện đúng cam kết về nhân quyền”. Trong tháng trước, Tổng thống Mỹ Barack Obama cũng nói rằng ông Duterte nên thực hiện cuộc chiến chống tội phạm “đúng cách”.

“Bởi những hậu quả khi các bạn thực hiện nó sai cách, những con người vô tội sẽ bị tổn thương. Và các bạn sẽ còn gặp phải nhiều hậu quả khó lường mà không giúp giải quyết được vấn đề” - ông Obama từng nói.

Trong khi đó, chính quyền Manila không hoan nghênh những lời khiển trách này, đồng thời Tổng thống Duterte cũng tung ra nhiều lời chỉ trích ngược đến cá nhân ông Obama.

Bất chấp chỉ trích từ đồng minh Washington, cũng như Liên Hợp Quốc (LHQ) hay các tổ chức nhân quyền, Tổng thống Duterte vẫn tiếp tục chiến dịch của mình, và thề rằng sẽ tận diệt những kẻ tội phạm ma túy trong nước.

Tuần trước, nhân chuyến thăm Trung Quốc, Tổng thống Duterte còn tuyên bố về việc Philippines “tách khỏi nước Mỹ”, nói rằng “đã đến lúc để nói lời tạm biệt” với nước Mỹ. Một ngày sau đó, ông đã rút lại tuyên bố về “lời tạm biệt”, nhưng vẫn nói rằng ông sẽ không níu kéo mối đồng minh này.

Đến ngày 24/10, ông Russel đã lên tiếng đảm bảo rằng Mỹ vẫn duy trì tư cách một đối tác “kiên định và đáng tin cậy” của Philippines, nhưng nói rằng các phát ngôn của ông Duterte liên quan tới quan hệ song phương đã tạo nên một “một bầu không khí đầy bất chắc” giữa hai nước.

“Tôi đã nói với Ngoại trưởng Yasay rằng các tuyên bố và bình luận gây tranh cãi, và bầu không khí bất chắc liên quan tới dự định của Philippines, đã khiến nhiều nước phải ngạc nhiên, chứ không riêng gì nước Mỹ” - ông Russel nói.

Vị quan chức này cũng thêm rằng, trong khi chính phủ Mỹ hoan nghênh việc ông Duterte cải thiện quan hệ với Bắc Kinh, nó không nên phải trả giá bằng khối đồng minh với Washington.

Philippines từ lâu đã đóng vai trò một đồng minh quân sự quan trọng của Washington ở khu vực châu Á. Mỹ hiện vẫn duy trì 5 căn cứ quân sự ở nước này. Binh sỹ Mỹ đã đóng quân tại đảo Midanao từ năm 2002 để huấn luyện và cố vấn cho lực lượng chính phủ, nhưng phần lớn đã rút khỏi trong năm 2015 và chỉ duy trì một số lượng nhỏ binh sỹ để đóng vai trò cố vấn.

Mỹ và Philippines cũng thường xuyên tổ chức các cuộc tập trận chung trên lãnh thổ của Philippines trong quá khứ mà lần gần đây nhất là hồi đầu tháng này. Tuy nhiên, Tổng thống Duterte đã nói rằng cuộc tập trận chung vừa qua là đợt cuối cùng và cam kết sẽ thúc giục binh sỹ Mỹ rút hoàn toàn khỏi đất nước của ông - điều làm cho giới chức Washington hết sức bàng hoàng.

Trong một phát ngôn đăng tải trên Facebook cá nhân hôm 24/10, Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay đã cố gắng làm rõ các tuyên bố chống Mỹ của lãnh đạo nước này. Ông nói rằng việc tách khỏi “người bạn thân nhất của chúng ta”, nước Mỹ, không phải là lợi ích quốc gia tốt nhất của Philippines.

Ông Russel là quan chức cấp cao đầu tiên của Mỹ tới Philippines sau khi Tổng thống Rodrigo Duterte tuần trước cảnh báo về việc “cắt đứt” mối quan hệ đồng minh lâu năm với Washington. Ngoài Philippines, ở khu vực Đông Nam Á, trợ lý ngoại trưởng Mỹ còn tới Thái Lan và Campuchia.