Châu Âu trong kỳ bầu cử định hình tương lai

Một gia đình đi bỏ phiếu tại thành phố Riga, Latvia hôm cuối tuần qua. Nguồn: AP.

Kỳ bầu cử quan trọng

Các điểm bỏ phiếu bắt đầu mở cửa từ 7h00 sáng hôm Chủ nhật ở khu vực miền Đông khối này và đóng cửa vào lúc 11h tối cùng ngày (theo giờ châu Âu). Có 7 nước đã bỏ phiếu từ trước, trong khi 21 quốc gia còn lại tổ chức bỏ phiếu muộn hơn trong hôm cuối tuần qua.

Các kết quả thăm dò dư luận gần đây nhất đều cho thấy các đảng phái dân túy cánh hữu đang đứng đầu ở 2 trong số 4 quốc gia thành viên lớn nhất của EU: Italy và Anh. Bên cạnh đó phải kể tới Pháp, nơi mà đảng trung dung của Tổng thống Emmanuel Macron cũng đang suy yếu.

Tuy nhiên, kết quả bỏ phiếu ở một số nước tổ chức bầu cử sớm lại theo hướng có lợi cho các đảng thân EU. Đảng Lao động ở Hà Lan hiện đang dẫn đầu trong cuộc bầu cử nhờ sự dẫn dắt của ứng viên hàng đầu của EU Frans Timmermans - người đang giữ chức Phó Chủ tịch châu Âu.

Ở Hà Lan, các đảng thân EU chiếm được tới 70% số phiếu bầu, tăng 3 điểm so với kỳ bầu cử Nghị viện châu Âu gần nhất vào năm 2014, và đẩy đảng có tư tưởng chống người nhập cư của ông Thierry Baudet xuống vị trí thứ tư với chỉ 11% lá phiếu. Kết quả cuộc bầu cử tổ chức sớm ở Ireland – một quốc gia ủng hộ EU – cũng cho thấy một “làn sóng xanh”, ám chỉ sự áp đảo của các đảng phái thân EU.

Trên khắp khu vực châu Âu, mối quan ngại về biến đổi khí hậu và môi trường đã giúp cho các đảng thân EU nhận được sự ủng hộ rộng rãi, nhưng cùng lúc cũng đồng nghĩa với việc một số nước sẽ thắt chặt hơn các quy định đối với ngành công nghiệp vốn gây ra lượng phát thải lớn.

Nước Anh cũng tổ chức bầu cử Nghị viện châu Âu từ giữa tuần trước, trong đó có một đảng mới thành lập có tư tưởng rời khỏi EU dự kiến sẽ giành được nhiều lá phiếu nhất. Tâm điểm chú ý hiện nay đang nhằm vào việc Thủ tướng Theresa May tuyên bố từ chức. Kết quả bỏ phiếu của Anh sẽ được công bố sau khi tất cả các thành viên EU hoàn tất quá trình bỏ phiếu.

Tương lai khó định

Thách thức mà châu Âu đang phải đối mặt trong kỳ bầu cử lần này lại xuất phát từ chính nước Mỹ, khi Tổng thống Donald Trump khuấy động làn sóng dân túy, các vấn đề về biên giới và người nhập cư trong các nước thành viên EU. Bên cạnh đó, nền kinh tế của EU cũng đang suy yếu do vấn đề nợ công.

Hiện nay, các đảng phái ở châu Âu đang đưa ra các nỗ lực chung để giải quyết các vấn đề chung như thương mại, an ninh, người di cư, biến đổi khí hậu.

Khu vực này cũng đang chuẩn bị để tổ chức lễ kỷ niệm nhiều sự kiện đánh dấu sự ra đời của khối liên minh EU. Đã 75 năm trôi qua kể từ ngày quân đội Mỹ đặt chân lên lãnh thổ Pháp để đánh bại Đức quốc xã, 30 năm kể từ khi nước Đức phá vỡ bức tường Berlin để thống nhất hai miền Đông, Tây châu Âu. Nhưng những ký ức về chiến tranh cũng không thể giúp họ xây dựng niềm tin về một tương lai đoàn kết.

Các đảng phái chính thống đang ra sức kêu gọi hội nhập sâu rộng hơn trong khối đồng tiền chung châu Âu (Eurozone). Liên minh cầm quyền của ông Matteo Salvini ở Italy có thể vượt qua Liên minh Công giáo của Thủ tướng Đức Angela Merkel để trở thành đảng lớn nhất trong Nghị viện châu Âu.

Các đảng cánh hữu ở Ba Lan và Hungary vốn bất đồng với EU về các vấn đề tư pháp và tự do truyền thông, cũng tung ra những nhà lập pháp có tư tưởng hoài nghi EU trong kỳ bầu cử lần này.

Tất cả các nhân tố bất ngờ này sẽ được gợi mở khi kết quả bỏ phiếu được công bố rộng rãi. Kết quả này sẽ mở ra giai đoạn tiếp theo, khi mà các đảng phái bắt đầu đàm phán để hình thành một nhóm đa số ổn định trong Nghị viện châu Âu, và lựa chọn người kế vị đương kim Chủ tịch EC Jean-Claude Juncker cùng nhiều quan chức cấp cao khác của EU.