Để nỗi đau không còn khi chiến tranh đã lùi xa

Thống kê của cơ quan chức năng cho thấy, có khoảng 30% số vụ nổ là do người dân tự ý thu gom, tàng trữ, mua bán, cưa cắt, tháo gỡ bom đạn. Số còn lại là các tai nạn xảy ra khi trẻ em hoặc người dân sinh sống, lao động, canh tác tại các khu vực bị ô nhiễm bom, mìn, vật nổ... vô tình tác động vào gây nổ. Điển hình gần đây nhất là các vụ nổ bom sót lại sau chiến tranh gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng như: Vụ nổ tại khu đô thị Văn Phú (quận Hà Đông, TP Hà Nội) xảy ra ngày 19/3/2016 làm 5 người chết và hơn 10 người bị thương; vụ nổ tại Bãi Dinh, buôn Mả Vôi (xã Đức Bình Tây, huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên) ngày 14/5/2016 làm 3 người chết...

Từ các vụ nổ thương tâm nêu trên, các cơ quan chức năng chỉ ra rằng, với các loại bom, mìn, vật nổ sót lại sau chiến tranh do người dân phát hiện, thu lượm được, nếu không quản lý chặt chẽ sẽ tiềm ẩn nguy cơ phát nổ gây hậu quả nghiêm trọng đến tính mạng và tài sản, phá hoại an ninh trật tự và tạo điều kiện cho việc mua bán, tàng trữ, sử dụng bom, mìn, vật liệu nổ trái phép. Mới đây Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã ký ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg, về việc tăng cường thực hiện các giải pháp cấp bách nhằm ngăn chặn và giảm thiểu tai nạn bom mìn, vật nổ còn sót lại sau chiến tranh.

Sở dĩ thời gian qua vẫn liên tiếp xảy ra các vụ nổ do người dân tự ý cưa cắt bom, mìn, vật nổ để lấy thuốc nổ, lấy phế liệu sắt chủ yếu là do chưa nhận thức được tác hại, mức độ nguy hiểm, sức công phá của bom, mìn, vật nổ. Bên cạnh đó, công tác quản lý nhà nước, tuyên truyền, giáo dục phòng tránh tai nạn bom, mìn; kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm trong việc thu mua, sử dụng trái phép bom, mìn, vật nổ chưa được tiến hành đồng bộ và kịp thời; vẫn còn tình trạng buông lỏng quản lý về thu gom, sử dụng trái phép bom, mìn, vật nổ ở cấp cơ sở; việc xác định những khu vực ưu tiên rà phá bom, mìn chưa đồng bộ với việc huy động sử dụng tập trung, hiệu quả các nguồn lực của Trung ương và địa phương, chưa phối hợp huy động được nhiều nguồn lực quốc tế.

Từ nhận định trên, nhằm ngăn chặn, tiến tới nhanh chóng giảm thiểu tới mức tối đa các vụ tai nạn thương tâm do bom, mìn, vật nổ còn sót lại sau chiến tranh gây ra và triển khai có hiệu quả Chương trình Hành động quốc gia khắc phục hậu quả bom, mìn sau chiến tranh (Chương trình 504), Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu các bộ, ngành liên quan, cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 504 và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần thực hiện đồng bộ các giải pháp cấp bách nhằm giảm thiểu các vụ nổ bom, mìn, vật nổ còn sót lại sau chiến tranh.

Một trong những yêu cầu đầu tiên tại Chỉ thị 20 của Chính phủ là phải tăng cường trách nhiệm của các bộ, ngành, chính quyền địa phương, các đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội... trong việc phòng tránh, giảm thiểu các vụ nổ bom, mìn, vật nổ còn sót lại sau chiến tranh. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức phòng tránh tai nạn bom, mìn cho nhân dân, nhất là thanh, thiếu niên trên các địa bàn thường xảy ra tai nạn bom mìn trong 5 năm trở lại đây, đặc biệt là khu vực miền Trung, Tây Nguyên. Bên cạnh đó, phổ biến rộng rãi các quy định của pháp luật và các hình thức xử lý vi phạm về thu gom, mua bán, tàng trữ, cưa cắt, sử dụng trái phép bom, mìn, vật nổ còn sót lại sau chiến tranh, vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ. Khẩn trương rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế chính sách, quy định, hướng dẫn có liên quan đến quản lý nhà nước; phát hiện và xử lý các vi phạm về thu gom, tàng trữ, mua bán, cưa cắt, sử dụng trái phép bom mìn, vật nổ còn sót lại sau chiến tranh, vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ...