Xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2020: Linh động với các chính sách hỗ trợ

Tích cực triển khai làm đường giao thông nông thôn.

Không còn xã dưới 5 tiêu chí

Tính đến nay, theo Quyết định số 800/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ (Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2020) chúng ta đã cơ bản phấn đấu được trên 20% số xã đạt chuẩn nông thôn mới; thu nhập của dân cư nông thôn tăng gấp trên 1,5 lần; giảm tỷ lệ hộ nghèo dưới 8%. Để chỉ đạo triển khai thực hiện Chương trình cho giai đoạn tiếp theo 2016 - 2020, Ban Chỉ đạo các cấp từ Trung ương đến tỉnh, huyện, xã đã được hình thành. Ở các xã có Ban quản lý Chương trình. Nhiều xã thành lập Ban phát triển thôn, bản, ấp. Đến nay, hầu hết các tỉnh, thành phố đã cơ bản tổ chức bộ máy giúp việc Ban chỉ đạo các cấp.

Chương trình khoa học và công nghệ phục vụ xây dựng nông thôn mới đã triển khai được 40 nhiệm vụ, góp phần bổ sung, hoàn thiện cơ sở lý luận của mô hình nông thôn mới ở nước ta, làm rõ thực tiễn xây dựng nông thôn mới ở các địa phương. Xây dựng được Bộ tiêu chí lựa chọn công nghệ thuộc 6 lĩnh vực (trồng trọt, chăn nuôi, thủy lợi, thủy sản, lâm nghiệp và công nghệ sau thu hoạch), chuyển giao được 105 công nghệ vào sản xuất.

Nhiều tỉnh, thành phố đã chủ động ban hành các chính sách hỗ trợ đặc thù nhằm tạo điều kiện đẩy nhanh tiến độ thực hiện xây dựng nông thôn mới trên địa bàn. Các tỉnh Thái Bình, Tuyên Quang, Hà Tĩnh, Vĩnh Phúc, Ninh Bình... đã ban hành chính sách cấp xi măng, ống cống, hỗ trợ máy trộn bê tông để dân tự làm đường. TP.HCM, Hà Nội, Lâm Đồng đã ban hành chính sách hỗ trợ lãi suất, nâng mức cho vay để triển khai các chương trình, dự án xây dựng nông thôn mới. Từ năm 2014 đã có nhiều tỉnh, thành phố thực hiện việc hỗ trợ lãi suất để đẩy nhanh ứng dụng khoa học - công nghệ trong sản xuất, nhất là sản xuất nông nghiệp (tỉnh Đồng Nai hỗ trợ 30-40% vốn đầu tư cho các dự án ứng dụng công nghệ tưới tiết kiệm).

Các TP. Hải Phòng, Hà Nội, Nam Định, Bình Định, ban hành chính sách hỗ trợ dồn điền, đổi thửa, mua máy móc nông nghiệp. Tỉnh Nam Định, Thanh Hóa, Vĩnh Phúc, Ninh Bình, Nghệ An... có chính sách thưởng xã về đích sớm để khuyến khích các xã làm tốt. Tỉnh Nam Định, Vĩnh Phúc thưởng tối thiểu 1 tỷ đồng/xã. Các tỉnh Hà Tĩnh, Lâm Đồng, TP.HCM... đã ban hành chính sách thu hút doanh nghiệp đầu tư phát triển sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Nâng cao thu nhập, xóa đói giảm nghèo

Tính đến nay, hầu hết các xã đều có Đề án phát triển sản xuất theo hướng hàng hóa dựa vào lợi thế. Việc tổ chức thực hiện được tiến hành bằng cách xây dựng mô hình và hỗ trợ nhân ra diện rộng. Đến nay, cả nước đã có khoảng 22.500 mô hình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp hiệu quả.

Nhiều địa phương đã tổ chức thực hiện dồn điền, đổi thửa, thiết kế lại hệ thống giao thông, thủy lợi - chuẩn bị điều kiện thuận lợi cho đưa cơ giới hóa vào đồng ruộng như Thái Bình, Hà Nam, Nam Định, Hà Nội, Ninh Bình, Thanh Hóa… Chính sách hỗ trợ dân mua máy cày, máy gặt, máy sấy đã được nhiều tỉnh triển khai mạnh mẽ, đưa tỷ lệ cơ giới hóa các khâu này tăng từ 40% - 50% lên 80% - 90%.

Nhiều địa phương đã quan tâm chỉ đạo kiện toàn tổ chức sản xuất, cùng với việc tăng cường hoạt động của các hợp tác xã nông nghiệp, mô hình “cánh đồng lớn” được 43 tỉnh trong cả nước áp dụng. Đến nay, có khoảng 556 nghìn ha với 2.500 mô hình hợp tác, liên kết theo mô hình “cánh đồng lớn”. Nhiều mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi trong chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản và lâm nghiệp, các tổ, đội sản xuất trong khai thác thủy sản cũng đã được thiết lập...

Công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn đã bước đầu phát huy hiệu quả. Đến hết năm 2015 đã có khoảng 2,42 triệu người được hỗ trợ đào tạo nghề, trong đó khoảng 1,02 triệu người học nghề nông nghiệp và 1,4 triệu người học nghề phi nông nghiệp. Khoảng 60.000 hộ nghèo có người tham gia học nghề có việc làm đã thoát nghèo và gần 100.000 hộ có người tham gia học nghề có việc làm và có thu nhập cao hơn mức bình quân tại địa phương.

Nhờ các hoạt động nêu trên, đến nay đã có 56,5% số xã đạt tiêu chí số 10 về thu nhập, 85,5% số xã đạt tiêu chí số 12 về việc làm. Tỷ lệ hộ nghèo khu vực nông thôn giảm từ 17,4% năm 2010 xuống còn khoảng 8,2%. Tỷ lệ hộ nghèo ở các huyện nghèo giảm từ 50,07% cuối năm 2011 xuống còn 32,59% cuối năm 2014 (bình quân giảm trên 5%/năm). Có 53,4% số xã đạt tiêu chí số 11 về hộ nghèo. Riêng những xã đã đạt chuẩn nông thôn mới, khi bắt đầu thực hiện chương trình, thu nhập bình quân là 16 triệu đồng, tỷ lệ hộ nghèo chiếm 11,6%. Sau đạt chuẩn và thực hiện các chương trình, đến nay, thu nhập bình quân đạt 28,4 triệu đồng, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 3,6%.