Giáo dục nghề nghiệp đến năm 2020: Hướng tới nhu cầu thị trường

Chất lượng đào tạo nghề chưa gắn với yêu cầu của thị trường lao động.

Chất lượng đào tạo chưa đáp ứng với thị trường

Nhằm tạo điều kiện cho dạy nghề, Nhà nước đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách cho nhà giáo, người học nghề, doanh nghiệp như phụ cấp thâm niên, quy định chức danh gắn với tiền lương, phụ cấp đặc thù, phụ cấp dạy các nghề nặng nhọc độc hại, chính sách miễn giảm học phí, chính sách hỗ trợ người học nghề thuộc các đối tượng yếu thế…Tuy nhiên, báo cáo của Tổng cục dạy nghề cho thấy, kết quả tuyển sinh giai đoạn 2011-2015 được hơn 9 nghìn người, tăng 18% so với giai đoạn 2006-2010, con số này chưa đạt mục tiêu đặt ra.

Nguyên nhân, theo Tổng cục Dạy nghề, do nhận thức của xã hội vẫn còn nặng về bằng cấp. Bên cạnh đó, chất lượng đào tạo nghề chưa gắn với yêu cầu của thị trường lao động khiến người tốt nghiệp nghề ra khó tìm việc. Đây chính là lý do khiến trường nghề nhiều năm liền rơi vào cảnh lao đao vì vắng bóng học sinh vào mỗi dịp tuyển sinh.

Thực tế, nhìn vào số liệu thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo trong năm 2015 cho thấy, trong tổng số 1.004.484 thí sinh dự thi THPT quốc gia có 735.000 thí sinh tham gia xét tuyển vào đại học và có 531.180 thí sinh đỗ vào các trường đại học. Số còn lại, gần 200 nghìn sẽ vào các trường đại học tốp dưới và các trường cao đẳng. Như vậy có thể thấy gần như không có người để đi học nghề.

Tính đến cuối năm 2015, lao động qua đào tạo nghề ở tất cả các trình độ cao đẳng nghề, trung cấp nghề, sơ cấp nghề và dạy nghề 3 tháng gồm cả dạy nghề chính quy, dạy nghề thường xuyên…đã đạt 38,5%/40%. Mặc dù vậy, khi đánh giá về chất lượng đào tạo, Tổng cục Dạy nghề thừa nhận, chất lượng đào tạo nghề mặc dù đã được nâng cao nhưng vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động về tay nghề, về các kỹ năng mềm như tác phong công nghiệp, khả năng làm việc theo nhóm…Bên cạnh đó, do cơ cấu đào tạo theo nghề và trình độ đào tạo chưa hợp lý nên chất lượng đào tạo không đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp.

Đổi mới quản lý nhà nước về dạy nghề

Theo Bộ LĐTB&XH, để khắc phục những hạn chế, yếu kém trên, cần điều chỉnh mục tiêu, nhiệm vụ của từng mục tiêu trong đó thu hút sự tham gia của các tổ chức quốc tế và nước ngoài nhằm tăng cường nguồn tài chính cũng như sự hỗ trợ về mặt kỹ thuật. Xuất phát từ đòi hỏi này, Chiến lược phát triển giáo dục nghề nghiệp giai đoạn 2016-2020 đã đặt ra mục tiêu đến năm 2020, giáo dục nghề nghiệp đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động cả về số lượng cũng như chất lượng, về cơ cấu ngành nghề và trình độ đào tạo, trong đó tập trung đào tạo các ngành nghề trọng điểm đạt trình độ của các nước khu vực ASEAN và thế giới, để từ đó tạo sự đột phá về chất lượng nghề nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng nghề nghiệp, nâng tỷ lệ người lao động qua đào tạo nghề lên 63% vào năm 2020.

Để đạt được mục tiêu trên, yêu cầu đặt ra cần tiến hành đổi mới quản lý nhà nước về dạy nghề. Về mặt chính sách, sẽ xây dựng, ban hành hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành Luật Giáo dục nghề nghiệp và các luật có liên quan theo hướng đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục nghề nghiệp đồng thời đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực này. Bên cạnh đó, sẽ tiến hành rà soát sắp xếp mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp theo hướng giảm đầu mối, tăng quy mô, mở rộng nghề đào tạo và phân tầng chất lượng đào tạo.

“Với những thay đổi căn bản, toàn diện, hệ thống giáo dục nghề nghiệp trong giai đoạn 2016-2020 sẽ có khác biệt so với hệ thống dạy nghề cũ trước đây. Điều này chắc chắn sẽ mang lại nhiều sự thay đổi về mục tiêu, nhiệm vụ của toàn ngành trong giai đoạn mới”-đại diện Tổng cục Dạy nghề khẳng định.