NSND Rơ Chăm Phiang: Tiếng hát chim họa mi Tây Nguyên

1. Đại tá - NSND Rơ Chăm Phiang 61 tuổi, là người con của làng Bua, xã Ia Pnôn, huyện Đức Cơ (Gia Lai). Từ hơn 40 năm trước, Rơ Chăm Phiang đã được ví là “họa mi của núi rừng Tây Nguyên”.

Theo lời kể của nghệ sĩ Rơ Chăm Phiang, năm 12 tuổi, bà bắt đầu tham gia vào đoàn văn công nhằm cổ vũ, phục vụ đời sống tinh thần cho các chiến sĩ đang chiến đấu để bảo vệ quê hương đất nước. Sau này, qua quá trình học tập và được đào tạo bài bản, khán giả lại biết đến Rơ Chăm Phiang qua các ca khúc cách mạng và các bài hát về Tây Nguyên như: “Tháng ba Tây Nguyên”, “Ngọn lửa cao nguyên”, “Cô gái vót chông”, “Bóng cây Kơnia”…

Để có được những dấu ấn nghệ thuật của mình, ngoài năng khiếu thì việc được học hành bài bản qua các trường lớp âm nhạc đã giúp cho giọng “họa mi của núi rừng Tây Nguyên” ngày càng vang xa. Trong đó, nghệ sĩ Rơ Chăm Phiang tự hào khi được học và tốt nghiệp Nhạc viện Hà Nội (nay là Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam). Ở nơi đó, Rơ Chăm Phiang đã được các thầy cô nhiệt tình giảng dạy.

Sau này, về công tác tại Đoàn ca múa Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam cũng giúp nghệ sĩ Rơ Chăm Phiang trưởng thành hơn. Có một dấu ấn khó quên trong con đường nghệ thuật của Rơ Chăm Phiang, đó là năm 1993, bà là 1 trong 4 người vượt qua 20 đối thủ để được cử đi tu nghiệp tại Học viện âm nhạc Tchaikovsky (Liên bang Nga) theo suất học bổng của Đại sứ quán Thụy Điển tại Việt Nam. Sau 2 năm học ở nước ngoài, Rơ Chăm Phiang về nước và trở thành giảng viên Thanh nhạc của Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội.

Từ khi làm công tác giảng dạy, nghệ sĩ Rơ Chăm Phiang dành nhiều thời gian và tâm huyết vào việc đào tạo, truyền dạy kinh nghiệm cho thế hệ trẻ. Bà đã trực tiếp giảng dạy nhiều giọng hát, trong đó có nhiều sinh viên khi ra trường đã trở thành những ca sĩ ở các nhà hát, đoàn nghệ thuật có tiếng. Theo Đại tá - nghệ sĩ Rơ Chăm Phiang, việc đào tạo các nghệ sĩ theo dòng nhạc cổ điển, opera đòi hỏi sự kiên trì và hơn hết là phải biết truyền lửa để các em yêu thích dòng nhạc này. Dòng nhạc thính phòng, cổ điển có cái khó riêng, đòi hỏi nghệ sĩ phải dành nhiều thời gian học tập, tu rèn nhưng khi ra trường chưa hẳn đã có chỗ đứng ngay…

2. Trải qua quá trình tôi luyện, nghệ sĩ Rơ Chăm Phiang là một trong những cái tên mang lại tự hào cho âm nhạc Việt Nam khi đoạt nhiều giải thưởng, được khán thính giả yêu mến và rất nhiều thế hệ học trò trân trọng, cảm phục.

Năm 2019, bà vinh dự được nhận danh hiệu NSND. Khi biết tin mình vinh dự được trao danh hiệu này, nghệ sĩ Rơ Chăm Phiang nói: “Đối với những người làm nghệ thuật chân chính như chúng tôi, NSND là danh hiệu cao quý nhất mà Nhà nước tặng cho nghệ sĩ. Đây không chỉ là sự đánh giá, ghi nhận của Nhà nước đối với các nghệ sĩ mà nó còn là động lực mạnh mẽ để giúp chúng tôi có thêm niềm đam mê cống hiến cho nghệ thuật nước nhà. Nhiều bạn bè của tôi bảo, “lẽ ra Phiang phải được NSND từ lâu rồi ấy chứ”, điều đó làm tôi vui vì đấy chính là sự công nhận của đồng nghiệp. Trong nghề này, được sự đánh giá và ghi nhận của đồng nghiệp là một trong những yếu tố rất quan trọng khẳng định giá trị chuyên môn của mình, bên cạnh đánh giá từ điểm số trong trường lớp và sự hâm mộ, yêu thương của khán giả”.

Nếu ai gặp Rơ Chăm Phiang ngoài đời, sẽ thấy bà là một nghệ sĩ sống giản dị, mộc mạc và chân thành, thân thiện. Là một nghệ sĩ - chiến sĩ, Rơ Chăn Phiang không ngại khó khăn khi đi biểu diễn từ hải đảo xa xôi đến những vùng biên giới hẻo lánh của Tổ quốc. Tiếng hát của bà đã chiếm được trái tim biết bao nhiêu khán giả, như một liều thuốc động viên tinh thần chiến sĩ, đồng bào nơi biên giới và hải đảo. Một tiếng hát khiến bao người thêm yêu quê hương, đất nước mình.

Một trong những nơi nghệ sĩ Rơ Chăm Phiang luôn muốn được hát, đó là được hát trên mảnh đất mình sinh ra. Với bà, đó như một lời cảm ơn đến quê hương. “Tôi biết ơn mảnh đất đã sinh ra tôi, và tôi tự hào là một người con Gia Rai”, nghệ sĩ Rơ Chăm Phiang nói.

3. Theo NSND Rơ Chăm Phiang, cái được của nghề hát rất nhiều, đó là mình được thỏa mãn niềm đam mê âm nhạc, được đứng trên sân khấu để thăng hoa với những cảm xúc tuyệt vời của người nghệ sĩ, được khán giả yêu thương và ủng hộ trong suốt mấy chục năm qua, được sống bằng những đồng tiền lương thiện từ nghề hát, dù không giàu nhưng đủ làm cho tôi thấy hài lòng và hạnh phúc.

Đã bước qua tuổi 60, đến giờ NSND Rơ Chăm Phiang lúc nào cũng tự hào mình là một nghệ sĩ. Bà nói, nếu có kiếp sau thì tôi vẫn muốn được trở thành người nghệ sĩ như kiếp này tôi đã may mắn được Tổ nghề chọn.

Với sự cống hiến của mình dành cho âm nhạc, nghệ sĩ Rơ Chăm Phiang vinh dự nhận được nhiều giải thưởng trong và ngoài nước như: Giải Ba cuộc thi hát thính phòng “Hoa cẩm chướng đỏ” ở Nga năm 1983; Huy chương Vàng Âm nhạc quốc tế mùa xuân Bình Nhưỡng năm 1990; Giải Nhất liên hoan “Giọng hát vàng ASEAN” năm 1996; Huy chương Vàng Hội diễn toàn quốc 1980…. cùng nhiều giải thưởng khác. Năm 1997, bà được phong tặng Nghệ sĩ Ưu tú và năm 2019 bà được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân.